Rolnictwo ekologiczne
Z Wikipedii
Rolnictwo ekologiczne, ekorolnictwo, alternatywny dla rolnictwa konwencjonalnego system gospodarowania który aktywizując przyrodnicze mechanizmy - poprzez stosowanie środków naturalnych, nie przetworzonych technologicznie - zapewnia trwałą żyzność gleby, zdrowotność zwierząt, nie zatruwa środowiska a przy tym pozwala produkować wysokiej jakości, zdrowe produkty rolnicze.
Spis treści |
[edytuj] Zasady stosowane w ekorolnictwie
To jak ważne są technologie stosowane w rolnictwie uświadomiły wszystkim powszechnie stosowane środki ochrony roślin i nawozy sztuczne. W wyniku badań okazało się że po ich stosowaniu produkty spożywcze zawierają nadmierne ilości trucizn i związków w organizmie często przerabianych na substancje rakotwórcze i trujące. W pierwszej kolejności zwrócono uwagę na odżywianie dzieci ale wkrótce, w wielu krajach, zapanowała moda na zdrową żywność uzyskiwaną w gospodarstwach ekorolniczych. Metody uprawy roślin oraz chowu zwierząt gospodarskich stosowane w ekorolnictwie w znacznie większym stopniu, w porównaniu z konwencjonalnym rolnictwem, uwzględniają wymagania ekologii. Dąży się tu do zmniejszenia obciążenia środowiska naturalnego, jakie może powodować przemysłowa produkcja na wielkich farmach. Oznacza to z jednej strony redukcję ilości używanych produktów przemysłowych (maszyn i środków chemicznych, itp.), jak również przetwarzanie i wykorzystanie wszystkich odpadów (gnojowicy, obornika, kompost, itp.) na terenie gospodarstwa, dzięki czemu gospodarstwo ekologiczne jest w znacznym stopniu samowystarczalne. Stopniowo wykluczano stosowanie nawozów mineralnych, pestycydów, regulatorów wzrostu i syntetycznych dodatków do pasz. Opracowano wiele technologii rolniczych działających zgodnie z prawami przyrody. Stopniowo ustaliły się ostre standardy i za gospodarstwa ekorolnicze dziś uznaje się te w których:
- nie stosuje się chemicznych środków ochrony roślin (pestycydów, fungicydów, herbicydów itd.), w celu zwalczania chorób, szkodników i chwastów wykorzystując w tym celu przede wszystkim prawidłowy płodozmian oraz metody biologiczne i agrotechniczne,
- nie stosuje się wielohektarowych monokultur za to prowadzi się uprawy w systemie mozaikowym, na niewielkich poletkach, oddzielonych od siebie uprawami osłonowymi oraz barierami z drzew i krzewów dającymi schronienie naturalnym sprzymierzeńcom rolnika (ptakom i owadom zjadającym szkodniki) i poprawiających mikroklimat,
- w terenie uprawnym pozostawia się zbiorniki i cieki wodne a nawet buduje nowe zamiast stosowanej dotychczas totalnej melioracji,
- monokultury wyczerpujące jednostronnie gleby są stosowane w wydłużonych cyklach płodozmianowych (nawet kilkunastoletnich),
- powszechnie stosuje się nawozy zielone, szczególnie z roślin motylkowych co w połączeniu z kompostem, obornikiem i przy udziale wapnowania pozwala utrzymać strukturę i żyzność gleby na prawidłowym poziomie.
- używa się maszyn i narzędzi chroniących glebę, poprawiających jej strukturę, oszczędzających energię; elementarna zasada ekologicznej uprawy roli brzmi: płytko orać, a głęboko spulchniać, chodzi o to, aby nie odwracać gleby, ponieważ niszczy to naturalną stratyfikację mikroorganizmów glebowych,
- przygotowuje się siano i kiszonki zgodnie z prawidłowościami biologicznymi,
- w odżywianiu zwierząt hodowlanych nie stosuje się substancji czynnych takich jak antybiotyki, hormony a stosowana pasza pochodzi z własnego gospodarstwa (o znanych właściwościach),
- zwierzęta hoduje się w tak zwanym systemie ściółkowym w efekcie powstaje obornik a nie gnojowica.
Niektóre tereny już się nie nadają do prowadzenia gospodarki naturalnej – są zbyt zdegradowane. Ziemia położona przy drogach zawiera zbyt dużo ołowiu, w innych miejscach występuje zbyt duży opad zanieczyszczeń z pobliskich zakładów przemysłowych.
[edytuj] Korzyści
Produkcja ekorolnicza jest bardziej zróżnicowana bowiem gospodarstwo ekologiczne nie może wyspecjalizować się wyłącznie w uprawie roślin bądź hodowli, stosowanie monokultur jest wykluczone. Aby uzyskać zamknięty obieg materii organicznej rośliny są spożywane przez zwierzęta, a te przetwarzają pożywienie w nawóz i cykl się zamyka. Małe poletka i brak chemii powodują że produkcja naturalna jest mniej wydajna i bardziej czasochłonna. Dlatego plon podstawowych ziemiopłodów z gospodarstw prowadzonych metodami ekologicznymi jest nieco niższy (o około 1/3) w porównaniu z plonami z gospodarstw konwencjonalnych. Ponadto jednostkowe koszty produkcji są wyższe niż w konwencjonalnych gospodarstwach, przez co ceny zbytu bywają tu 2-3 razy wyższe. Jednak są ludzie i zakłady gotowe płacić więcej i mieć gwarancję otrzymywania produktów spełniających standardy zdrowia i ekologiczności. Ekorolnictwo w pewnym stopniu zmniejsza zjawisko bezrobocia na wsi. Mniejszą mechanizację zastępuje się dodatkową pracą ludzi. Gospodarstwo naturalne może być podstawą bazy noclegowo-żywieniowej dla rodzinnego przedsiębiorstwa turystycznego. Nie mniej ważne jest przetwórstwo żywności. Zastosowanie tradycyjnych technik konserwacji często pozwala na produkcję lokalnych wyrobów. Jeżeli uruchomiona zostanie sieć dystrybucji, możliwe jest sprzedawanie własnych przetworów jako luksusowych produktów ekologicznych. Tak pomyślane kompleksowe usługi, zwłaszcza w okolicach atrakcyjnych turystycznie, dla wielu rodzin stanowią intratne źródło utrzymania. Ekorolnictwo zapewnia biologiczną samoregulację, stosuje metody ochrony gleby, wody a także krajobrazu, czego efektem są produkty rolne o wysokiej jakości biologicznej. Ograniczona ingerencja człowieka w ekosystem gospodarstwa powstrzymuje proces degradacji siedliska rolniczego. Obszary upraw ekologicznych pozwalają przetrwać wielu gatunkom i stanowią ważne ośrodki ekspansji tych organizmów na okolicę. Urozmaicają one krajobraz, poprawiają mikroklimat, są też wzorcem prawidłowych zachowań dla mniej uświadomionych ekologicznie sąsiadów.
[edytuj] Rozwój ekorolnictwa
Koncepcja rolnictwa ekologicznego wywodzi się z krajów wysoko uprzemysłowionych, gdzie produkcja rolnicza jest szczególnie rozwinięta, istnieją więc nadwyżki produktów rolnych i jest w czym przebierać. Ponadto ruchy ekologiczne i uświadomienie społeczeństwa ma tu duże znaczenie. Idee realizowane w rolnictwie ekologicznym wywodzą się z różnych filozofii i przyjmują różne formy społeczne i ekonomiczne.
W Niemczech, w kraju wysoko uprzemysłowionym, rozwinęły się bardzo silnie różne kierunki rolnictwa ekologicznego, wyróżnia się tu między innymi rolnictwo biodynamiczne i rolnictwo organiczno-biologiczne. W roku 1989 w związkach rolnictwa ekologicznego zrzeszonych było 0,31% ogólnej liczby rolników, czyli 2330 gospodarstw.
Również w Polsce mamy do czynienia z powstawaniem stowarzyszeń i klubów propagujących idee ekorolnictwa, coraz większa liczba gospodarstw preferuje agrotechnikę opartą na zasadach rolnictwa naturalnego produkując żywność ekologiczną. Od czasu powstania Ekolandu (1989) wprowadzono pierwsze kontrole i certyfikaty dla produktów ekologicznych. Od maja 2004 r. certyfikaty przyznawane polskim produktom ekologicznym spełniają normy unijne - przekształcanie gospodarstw konwencjonalnych trwa dwa-trzy lata i wiąże się z przyznaniem specjalnych ekodotacji. Obecnie około 1% polskich upraw rolnych to uprawy ekologiczne. Do najważniejszych elementów strategii rozwoju polskiego rolnictwa ekologicznego należy zaliczyć: - dostosowanie produkcji rolniczej do zmieniających się warunków klimatycznych - zmiany programów melioracji i nakierowanie ich na nawodnienia - zmiany metod agrotechniki: ograniczenie zużycia środków chemicznych, propagowanie stosowania kompleksowych nawozów mineralnych - ograniczenie ścieków, np. z ferm hodowlanych bezściółkowych - poprawę stanu sanitarnego obszarów wiejskich: usuwanie i utylizację odpadów, kompostowanie i segregację odpadów; budowę kanalizacji zbiorczych i oczyszczalni ścieków co powinno poprawić stan czystości wód powierzchniowych i podziemnych -wprowadzenie atestowania żywności, bez czego rozwój rolnictwa produkującego bezpieczną żywność nie jest możliwy.
[edytuj] Podstawa prawna
W roku 2001 polski sejm uchwalił ustawę o rolnictwie ekologicznym, która ma pomóc z rozwoju tej gałęzi gospodarki w naszym kraju:
Od maja 2004 r. rolnictwo ekologiczne w Polsce jest regulowane przez prawodawstwo unijne (rozporządzenie EU 2092/91). Certyfikaty przyznawane polskim produktom przez akredytowane jednostki są uznawane na całym terytorium Unii
[edytuj] Linki zewnętrzne
Rolnictwo ekologiczne musi spełniać określone warunki oraz posiadać stosowny certyfikat dla danego produktu rolnego. Zadaniem tym zajmują się:
Informacje nt. rolnictwa ekologiczne są także:
- Serwis internetowy kampanii informacyjnej dot. rolnictwa ekologicznego, współfinansowanej przez Unię Europejską
- Wyniki kontroli NIK funkcjonowania rolnictwa ekologicznego w Polsce 2006
- Eko Arka - czasopismo dla rolników ekologicznych
- BioKurier - czasopismo o produktach ekologicznych
[edytuj] Literatura
- Podręcznik rolnictwa ekologicznego, red. G.E. Siebeneicher, Warszawa 1997 r. ISBN 83-01-12306-0
- The Organic Food Market in Poland, SixtyTwo International Consultants, sierpień 2006 [1]
