Rower jednokołowy
Z Wikipedii
Rower jednokołowy (Monocykl) - (mono- + gr. kýklos ‘koło’) rodzaj roweru posiadający tylko jedno koło toczące się po podłożu, bez kierownicy.
Monocykl często kojarzony jest przede wszystkim z cyrkiem, w wielu krajach (USA, Japonia, Wielka Brytania, Niemcy) jest popularnym środkiem sportu i rekreacji.
Spis treści |
[edytuj] Konstrukcja
Typowy monocykl składa się ze znacznie mniejszej ilości części niż rower dwukołowy. Mimo zewnętrznego podobieństwa elementy monocykla różnią się istotnie od swoich dwukołowych odpowiedników. Oto podstawowe różnice:
- koło o podwyższonej wytrzymałości składające się z:
- obręczy i szprych przystosowanych do dużych obciążeń, jak w dobrym rowerze górskim, oraz
- piasty o specjalnej konstrukcji ze sztywną, nie obracającą się osią;
- korby pedałów symetryczne (w rowerach dwukołowych prawa korba jest zazwyczaj zespolona fabrycznie z zębatką);
- pedały w monocyklach do sportów halowych i gier zespołowych pozbawione są ostrych krawędzi i wykonane są z niebrudzącego tworzywa, natomiast w monocyklach do jazdy terenowej i freestyle stosuje się pedały platformowe z bolcami;
- widelec przymocowany jest do osi koła za pośrednictwem łożysk, które pozwalają na obrót koła i pedałów, od górnej strony zamocowana jest w nim sztyca siodełka;
- siodełko ma kształt półksiężyca i wyposażone jest często w uchwyt ułatwiający niektóre ewolucje.
Szczegóły konstrukcyjne i materiały używane do produkcji części są bardzo zróżnicowane w zależności od zastosowania monocykla i wymogów użytkownika. Istnieje kilka fabryk produkujących standardowe monocykle w krótkich seriach (głównie w Republice Chińskiej (Taiwan)), ale znaczna część monocykli produkowana jest na zamówienie w specjalistycznych warsztatach rowerowych (również w Polsce).
[edytuj] Inne odmiany
Poza opisaną wyżej wersją podstawową monocykl ma również kilka popularnych odmian. Są to, między innymi:
- "Żyrafa" - monocykl o długiej (wysokiej) ramie, pedały mają własną oś, a napęd na koło przeniesiony jest za pomocą łańcucha;
- "ultimate wheel" - monocykl bez ramy i siodełka, jadący stoi cały czas na pedałach;
- monocykl "wielokołowy" - koła ustawione są jedno na drugim, górne napędzane przez jadącego, dolne toczy się po podłożu.
[edytuj] Jazda
Jazda na monocyklu jest trudniejsza niż na rowerze dwukołowym. Operując pedałami i balansując ciałem należy utrzymać równowagę w dwóch płaszczyznach. Równowaga przód-tył utrzymywana jest przez odpowiednie przyspieszanie i zwalnianie monocykla za pomocą pedałów. Utrzymywanie równowagi poprzecznej do kierunku jazdy polega na jeździe "wężykiem" (zazwyczaj niedostrzegalnym dla zewnętrznego obserwatora). Ze względu na stałe połączenie pedałów i koła prędkość poruszania się monocykla zależy od średnicy koła i długości korb. Dlatego do jazdy na dłuższe odległości używa się monocykli z dużym kołem (o średnicy 28 cali, lub nawet 36 cali), podczas gdy do trików i jazdy "freestyle" znacznie odpowiedniejsze są koła 20 cali.
[edytuj] Historia
Popularny jest pogląd, że monocykl wywodzi się z wczesnej wersji bicykla (angielski penny-farthing) z wielkim przednim kołem i małym tylnym. Konstrukcja przedniego koła takiego bicykla była podobna do koła dzisiejszego monocykla, a w przypadku podbicia tylnego koła na wyboju, problemy z utrzymaniem równowagi były również analogiczne.
[edytuj] Przykłady Dyscyplin Monocyklowych
[edytuj] Podział ogólny
- MUNI ("Mountain Unicycling") - jazda po górskich szlakach o dużym stopniu trudności;
- XC ("Cross Country") - jazda po ścieżkach i bezdrożach o średniej skali trudności;
- Freestyle - jazda figurowa na monocyklu;
- Street - jako teren do jazdy wykorzystywany jest teren miejski i miejskie przeszkody. Podobnie jak na deskorolkach czy rolkach;
- Trial - jazda obserwowana na monocyklu. Należy przejechać jakiś trudny technicznie odcinek nie dotykając przeszkód żadną częścią ciała.
[edytuj] Dyscypliny sportowe
- Wyścigi na czas:
- Krótkie dystanse (od 100m do 1600m);
- Długie dystanse (do 100 mil);
- Sztafety (np. 100m);
- Skoki:
- Skok w dal;
- Skok na odległość;
- Gliding:
- Downhill:
- Trial:
- Street:
- Jazda figurowa:
- Indywidualna;
- Grupowa;
- Gry Zespołowe (halowe):
- Hokej;
- Koszykówka;
- Piłka ręczna;
[edytuj] Społeczność Monocyklistów
W krajach o większej popularności monocykli ich miłośnicy zrzeszają się, organizują zawody, zloty, często o zasięgu międzynarodowy i wieloletnich tradycjach. Istnieje nawet Międzynarodowa Federacja Monocyklistów (IUF), a konkurencje rozgrywane na zawodach są szczegółowo skodyfikowane podobnie jak w innych sportach międzynarodowych.
