Rozdział państwa od kościoła
Z Wikipedii
Rozdział państwa od kościoła ew. rozdział kościoła od państwa - doktryna zakładająca rozdzielenie działalności organizacji religijnych i państwowych. Koncepcja ta była przedmiotem długiej debaty w historii. Termin "Kościół" odnosi się do różnych dominujących wyznań chrześcijańskich w Europie, lub innych wyznań na innych kontynentach.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W czasach starożytnych, jeszcze przed epoką chrześcijaństwa, nie było rozdziału pomiędzy Kościołem a Państwem. Religia była jednym z aspektów społeczności. W monarchiach władca często był jednocześnie najwyższym kapłanem i niekiedy był uznany za istotę boską, jak na przykład cesarze rzymscy. Jako że chrześcijanie nie chcieli tej boskości uznać, ściągnęło to na nich prześladowania.
Obecnie model separacji Państwa i Kościoła jest normą, ale np. w zasadzie nie występuje w ustroju Iranu.
[edytuj] W Stanach Zjednoczonych
W Stanach Zjednoczonych separacja Państwa od Kościoła jest dokonana za pomocą pierwszej poprawki do Konstytucji, tzw. Establishment Clause. Termin "rozdział kościoła od państwa" pojawia się po raz pierwszy nie w konstytucji, ale w liście Thomasa Jeffersona do grupy osób określonych jako Danbury Baptists.
[edytuj] W Unii Europejskiej
W Unii Europejskiej funkcjonują 3 modele stosunków między państwem a wspólnotami religijnymi.
- Ostra separacja. Taki model występuje np. w prawodawstwie Francji i jej konstytucyjnej zasady świeckości państwa (vide laicyzm). Organizacje religijne traktowane są na równi z innymi organizacjami, i nie stoją ponad prawem. Formalno-prawny status organizacji religijnych to rola prywatnych stowarzyszeń kultowych. Obecna polityka osłabia te tendencje, niemniej religię nadal traktuje się jako sprawę sfery prywatnej, a jej wspólnotowy charakter nie jest widziany jako przyczyna do jej wspierania.
- Przyjazny rozdział. Model ten występuje w prawie wyznaniowym krajów i regionów obszaru języka niemieckiego (Niemcy, Austria, Lotaryngia, francuska Alzacja) oraz w krajach romańskich (Włochy, Hiszpania, Portugalia). Podstawą są dwustronne umowy o charakterze konkordatowym, określające stosunki państwa z Kościołami w duchu omówienia zasad współpracy. Państwo, mimo że nie identyfikuje się z żadnym z wyznań, w konstytucji niekiedy zawiera odniesienie do Boga (tzw. Invocatio Dei). Państwo kieruje się zasadą nieidentyfikacji z określonymi wspólnotami wyznaniowymi, respektuje ich niezależność i autonomię, gwarantuje wolność przekonań i praktyk religijnych. Treścią umów prawnych między państwem a Kościołem są sprawy edukacji (funkcjonowanie kościelnego szkolnictwa wyższego, konfesyjnych szkół średnich, podstawowych i przedszkoli) oraz niekiedy nauka religii w szkołach publicznych, a ponadto sprawy własnościowe i stosunki z władzami religijnymi.
- Unifikacja. Formalnie nie istnieje rozdział Kościoła od Państwa w Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji (kraje tradycyjnie protestanckie) oraz w prawosławnej Grecji. Model stosunków między państwem a Kościołem zbliżony jest w nich do modelu państwa wyznaniowego lub Kościoła państwowego. Kościelne instytucje prawne i systemy finansowe w tych państwach są zależne od Państwa, a decyzje polityczne państwa ingerują w wewnętrzne sprawy Kościoła. Obecnie te powiązania ulegają zmianie.
[edytuj] Zobacz też
- Rozdział Kościoła od państwa we Francji w 1905 r.
- Neutralność światopoglądowa państwa
- Antyklerykalizm
- Laicyzm
