Salomon Ettinger

Z Wikipedii

Salomon Ettinger (ur. 1802 - zm. 1856) – żydowski poeta i dramaturg, pisał w jidysz i po hebrajsku ballady, fraszki, piosenki i sztuki sceniczne. Jego najsławniejsza komedia "Serkele" należy do klasyki teatralnej jidisz. Jego imię pojawia się w różnych wersjach – Salomon, Shlomo, Shloyme a nazwisko czasem jako Ettingher.

Pisarz urodził się w Zamościu. Rodziców stracił we wczesnym wieku. Wychowywał go dziadek, rabin, którego Ettinger wspominał jako światłego i tolerancyjnego człowieka.

Ówczesnym zwyczajem młodemu człowiekowi zaaranżowano małżeństwo gdy skończył 15 lat. Imał się wielu zajęć, ale Ettinger wspominał potem, że jego wczesne wybory zawodowe okazały się pasmem klęsk. Jako mieszkaniec zaboru austriackiego w końcu wyjechał do Lwowa i wstąpił na wydział medyczny tamtejszego sławnego uniwersytetu. Jako dyplomowany lekarz wrócił w rodzinne strony, lecz nie mógł otworzyć praktyki medycznej, gdyż był już rok 1832 – Zamość przeszedł pod zabór rosyjski. Lwowski (austriacki) dyplom uznano za nieważny jako pochodzący z zagranicznej uczelni.

Ettinger znów ima się wielu zajęć i zawodów, próbował nawet swych sił w rolnictwie, ale w końcu wyjechał do Odessy. W tym rosyjskim wówczas mieście istniała duża społeczność żydowska i Ettinger zaczął utrzymywać się z pisarstwa, jednak jeszcze długo musiał uzupełniać swój budżet dorywczymi zajęciami nie mającymi nic wspólnego z pisaniem. Większość jego twórczości przepadła, ocalały szkice, wiersze i piosenki publikowane w różnych żydowskich (w jidisz) periodykach. Z twórczości dramatycznej zachowały się fragmenty dwu sztuk "Der Feter fun America" ("Wujek z Ameryki") i "Freleche Yungeleut" ("Beztroska młodość") – odkryto je dopiero po jego śmierci. Wejście do historii literatury zapewniła mu sztuka wciąż grana w żydowskich teatrach na całym świecie – "Serkele". Tę 5-aktową komedię-satyrę Ettinger napisał jako dwudziestolatek - była wielokrotnie wystawiana za jego życia, ale opublikowano ją dopiero w 1861 roku.