Sarvastivada

Z Wikipedii

Sarvāstivāda (dosł. "Nauka głosząca, że wszystko istnieje" - od słów "sarvam asti") – nazwa jednej ze wczesnych buddyjskich szkół, głosząca, że wszystkie dharmy istnieją w każdym czasie (przyszłość, przeszłość i teraźniejszość). Są uważani za panrealistów.

Sarvāstivāda to jedna z dwóch "wczesnych szkół" buddyzmu, których pisma przetrwały nienaruszone do dzisiejszego dnia.

Pomiędzy kanonicznymi tekstami pozostawionymi przez sarvāstivādę, najciekawszym jest Maha-vaibhasa-abhidharma-shastra, tradycyjnie uznawana za systematyzację ustnego przekazu Buddy Gautamy. Tekst ten prezentuje unikatową kosmologię i ontologię sarvāstivādy.

Podstawy nauk sarvāstivādy wiązały się z redukcją świata do kilku różnych elementów lub "współtwórców istnienia"; pozornie były determinowane przez listę różnorakich "niepodzielych" czynników i esencji wymienionych w kazaniach Buddy. Gorąco na przykład było "lakṣana" (znak wyróżniający) ognia, i istniała wspólna "dharma" dotycząca wszelkiego rodzaju ognia. Poglądy zawarte w Abhidharmie są niezwykle interesujące np. teoria wyprzedzająca teorię kolorów Newtona (mówiąca, iż białe światło składa się z kolorowego a następnie wyjaśnie te podstawowe kolory w odniesieniu do "lakṣan" i "dharm"), i wiele innych szczegółowych systemów psychologicznych.

Sarvāstivādini uważali, ze przeszłe i przyszłe dharmy rzeczywiście istnieją. Dharmy są niepodzielnymi częściami rzeczywistości, każda posiada swą "własną naturę". Przestrzeń wraz z nirwaną postrzegali jako nieuwarunkowaną dharmę. Wiedza o Czterech Szlachetnych Prawdach jest stopniowa w różnych momentach.

Pośród krytyków sarvāstivādy był Nagarjuna, który kompletnie zaprzeczył ich interpretacji nauki Buddy jako sugestii, iż podstawą wszystkich widzialnych fenomenów są atomopodobne jednostki, a także wielu innym podstawom ich filozofii, takich jak kompleksowa teoria przyczynowości i czasu.

Ironią jest, że to Vasubandhu, jeden z uczniów Nagarjuny, ukształtował filozofię sarvāstivādy w formę w jakiej jest najczęściej czytana (i używana) w religii buddyjskiej do dzisiaj: Abhidharma-kosa.