Saudade
Z Wikipedii
Saudade (wym. sɐw.'ða.ðɨ, od łac. samotny) – głęboko osobiste uczucie smutku, melancholii i nostalgii za zmarnowanym życiem, przemijaniem czasu, nieuchronną śmiercią piękna, nieszczęśliwą miłością. Nie objawia się w żaden widoczny sposób, lecz jest stale obecne w charakterze osoby, której dotyczy.
Po raz pierwszy terminu w użył w XIV wieku król Portugalii Duarte I. Żyjący w XVI w. Bernardim Ribeiro przedstawia istotę tego nieokreślonego, wewnętrznego poszukiwania w opowiadaniu o pewnym szlachcicu, wg którego pewnego dnia wyruszył on konno w podróż wzdłuż wybrzeża morskiego. Na samotnej plaży znalazł opuszczoną łódź. Wówczas, wbrew całemu swojemu dotychczasowemu życiu wsiadł do łodzi i popłynął ku nieznanemu, otwartemu morzu.
Saudade stanowi narodową cechę Portugalczyków, wynikającą z historii kraju (utracona chwała imperium; pionierska rola w eksploracji świata) i stale obecną w miejscowej literaturze, muzyce i sztukach pięknych. Powszechnie panujące przekonanie, że przeszłość w ostatecznym rozrachunku okaże się lepsza od przyszłości[1] podważać zaczęło dopiero wstąpienie kraju do EWG (1986) i wynikający z tego rozwój gospodarczy. Do dziś bardzo popularne są w Brazylii dowcipy bazujące na stereotypach smutnego i wiecznie zadumanego Portugalczyka[2].
Spośród poetów i pisarzy pielęgnujących saudosismo i utożsamiających się z nim można wymienić Fernando Pessoę, Luísa de Camões i José Saramago, a wśród muzyków Amálię Rodrigues, José Afonso oraz zespół Madredeus. Uczucie stało się także podstawowym środkiem wyrazu powstałej w lizbońskiej dzielnicy Alfama muzyki Fado.
Termin znalazł również zastosowanie w innych kulturach, np. w Brazylii występuje pod nazwą banzo, w Hiszpańskiej prowincji Galicia nazywany jest morriña, zaś w Finlandii - kaiho.
