Scrabble
Z Wikipedii
Scrabble (skrable) - gra słowna wymyślona przez Alfreda Buttsa w 1931 roku. Obecnie jedna z najpopularniejszych gier słownych na świecie. Prawa autorskie do nazwy Scrabble posiada firma Mattel.
Organizacją zrzeszającą polskich scrabblistów jest Polska Federacja Scrabble, która od 1993 roku organizuje Mistrzostwa Polski.
Spis treści |
[edytuj] Skrócone reguły gry
Gra jest przeznaczona dla 2, 3 lub 4 osób. Polega na losowaniu płytek z literami (jednocześnie gracz dyponuje siedmioma takimi płytkami, umieszczanymi na stojaku w sposób niewidoczny dla innych graczy) i kolejnym układaniu z nich słów na planszy zawierającej 15x15 pól. Słowa układane są w sposób przypominający krzyżówkę. Pierwsze słowo powinno przechodzić przez pole H8 (środek planszy). Każdy kolejny wyraz musi wykorzystywać co najmniej jedną literę znajdującą się już na planszy, zatem nowo układane wyrazy bądź krzyżują się z już istniejącymi, bądź przedłużają je o kolejne litery. Gracz, który nie może (lub nie chce - ze względów taktycznych) ułożyć z posiadanych liter poprawnego słowa, albo pasuje, albo wymienia litery. Ułożone słowa są punktowane, przy czym grę wygrywa ten, kto łącznie (we wszystkich wykonanych ruchach) zdobędzie większą liczbę punktów niż każdy z przeciwników.
Liczbę punktów oblicza się na podstawie wszystkich ułożonych lub uzupełnionych w danym ruchu słów, sumując wartości tworzących je liter. Każda litera ma określoną, stałą wartość punktową, przy czym wartość liter ułożonych w bieżącym ruchu na wybranych polach specjalnych (tzw. premie literowe - pola jasno- i ciemnoniebieskie) ulega pomnożeniu ×2 lub ×3 (odpowiednio dla pól jasno- i ciemnoniebieskich). Oprócz premii literowych istnieją również premie słowne - jeśli w bieżącym ruchu jedna z płytek zostanie ustawiona na takim polu, to liczba punktów przyznawanych za przechodzące przez to pole słowo (lub słowa) zostaje pomnożona ×2 lub ×3 (odpowiednio dla pól jasno- i ciemnoczerwonych - patrz zdjęcie). Premie słowne stosuje się po zsumowaniu wartości wykorzystanych liter, a zatem po wcześniejszym uwzględnieniu ewentualnych premii literowych. Ponadto, możliwe jest ułożenie długiego słowa, w którym nowo dodane litery znajdują się na więcej niż jednym polu premii słownej - w ten sposób można uzyskać łączny mnożnik wartości słowa ×4 , ×9 , a nawet ×27.
Dodatkowo premiowane jest wykorzystanie w bieżącym ruchu wszystkich siedmiu liter - za takie słowo otrzymuje się dodatkowo 50 punktów.
Ze względów prakycznych do turniejowej gry w scrabble (a także w grze przez internet) używa się zegarów ograniczających łączny czas ruchów jednego gracza. Typowym ograniczeniem czasowym jest 10 lub 15 minut na partię.
[edytuj] Zestaw liter
W polskiej wersji gra się stoma płytkami (z tego na 98 znajdują się litery, a dwie to tzw. blanki).
Punktacja oraz ilość liter w polskiej wersji gry przedstawia się następująco:
- 1 punkt: A (x9), E (x7), I (x8), N (x5), O (x6), R (x4), S (x4), W (x4), Z (x5)
- 2 punkty: C (x3), D (x3), K(x3), L(x3), M(x3), P (x3), T (x3), Y (x4)
- 3 punkty: B (x2), G(x2), H(x2), J (x2), Ł (x2), U (x2)
- 5 punktów: Ą (x1), Ę (x1), F (x1), Ó (x1), Ś (x1), Ż (x1)
- 6 punktów: Ć (x1)
- 7 punktów: Ń (x1)
- 9 punktów: Ź (x1)
- 0 punktów: blank (x2)
W latach 1993-2000 na turniejach PFS używano zestawów, w których występowało 8 liter A, dwie litery F (wówczas za 4 punkty) oraz Ź za 7 punktów.
Blankami (mydłami) można zastąpić dowolną literę, jednak w ciągu gry do jednego blanka można przypisać tylko jedną literę.
[edytuj] Dopuszczalność słów
Dopuszczalne jest układanie wszystkich słów nie będących nazwami własnymi, z uwzględnieniem wszelkich form gramatycznych. Z uwagi na trudności przy każdorazowym sprawdzaniu poprawności słów w wielu słownikach, na turniejach PFS oraz w grze przez internet korzysta się z zasobów Oficjalnego Słownika Polskiego Scrabblisty (OSPS), którego baza danych zawiera wszystkie dopuszczalne słowa. Dokładne informacje na temat słownika można znaleźć na stronie PFS w zakładce "SŁOWNIK".
Szczególne znaczenie mają dla scrabblistów słowa krótkie - dwu- i trzyliterowe, ponieważ stanowią one punkty zaczepienia dla innych, dłuższych i wyżej punktowanych wyrazów.
[edytuj] Strategia i taktyka gry
Dobry scrabblista musi wykazywać się bogatymi zasobami leksykalnymi (względnie - fenomenalną pamięcią), umiejętnością szybkiego anagramowania, a także spostrzegawczością i pomysłowością pozwalającą na korzystne usytuowanie układanych słów na premiowanych polach.
O sukcesie decyduje również odpowiednie planowanie zawartości stojaka, a zatem układanie słów nie tylko pod kątem zdobycia maksymalnej liczby punktów w bieżącym ruchu, ale również takich, które pozwalają na pozbycie się ze stojaka niewygodnych liter, zwiększając szansę na ułożenie wysoko premiowanych wyrazów w kolejnych ruchach.
Nie bez znaczenia jest również umiejętność przewidywania możliwych posunięć przeciwnika i układanie własnych wyrazów w taki sposób, by ograniczyć możliwość wykonania wysoko punktowanego ruchu przez przeciwnika. Celem gry nie jest bowiem zdobycie jak największej ilości punktów, a tylko niedopuszczenie, by przeciwnik zdobył ich więcej.
[edytuj] Scrabble w porównaniu do innych gier
Obecny w scrabblach element losowości jest mniej istotny niż w wielu grach karcianych, w szczególności - w brydżu. O ile w pojedyńczym rozdaniu brydżowym (a nawet krótkim turnieju z zapisem porównawczym) para dyletantów może wygrać z arcymistrzami, o tyle w scrabblach takie zdarzenie jest mniej prawdopodobne. Niemniej, element losowości pozostaje istotnym składnikiem gry w scrabble. Mniej popularną, uproszczoną, ale też całkowicie eliminującą element losowości, odmianą gry w scrabble jest belgijka - w której dowolna liczba graczy usiłuje zdobyć maksymalną liczbę punktów w oparciu o ten sam zestaw płytek.
Największą wadą scrabble w stosunku do innych gier jest uzależnienie od języka. Z tego powodu rozgrywki międzynarodowe są organizowane są tylko w nielicznych językach - angielskim, francuskim czy hiszpańskim.
