Sekwencja regulatorowa genu
Z Wikipedii
Sekwencja regulatorowa genu (ang. gene regulatory sequence) fragment DNA który reguluje ekspresję genu. Do sekwencji regulatorowej przyłączają się białka regulujące transkrypcję, takie jak: czynniki transkrypcyjne i remodelatory, oraz polimeraza RNA. Kombinacja tych sekwencji, wraz z kombinacją czynników białkowych dostępnych w jądrze komórkowym i ich aktywności, sprawia, że poziom ekspresji genu jest regulowany w zależności od typu, stanu metabolicznego komórki i bodźców zewnętrznych.
Wyróżniamy natępujące rodzaje sekwencji regulatorowych:
- promotor - położony w bezpośrednim sąsiedztwie początku sekwencji kodującej genu. Zadaniem jest przyłączanie polimerazy RNA oraz inicjacja transkrypcji we właściwym kierunku. Może też regulować poziom ekspresji.
- wzmacniacz - sekwencja położona często w znacznej odległości od sekwencji kodującej, aktywna niezależnie od orientacji i położenia. Aktywuje transkrypcję, często bardzo silnie. Wykazuje dużą specyficzność w stosunku do typu komórki i odpowiedzi na bodźce. Geny mające skomplikowaną regulację mają często wiele wzmacniaczy, każdy odpowiedzialny za ekspresję w danym typie komórki bądź sytuacji. Wzmacniacz może działać na wiele genów na raz. Geny, których funkcja jest wymagana w każdej sytuacji, mogą ich nie mieć.
- wyciszacz (represor) - sekwencja o podobnych własnościach do wzmacniacza, lecz o działaniu negatywnym na ekspresję genów. Często jego funkcja polega na permanentnym wyłączeniu ekspresji, poprzez epigenetyczny mechanizm wyciszenia ekspresji.
- izolator chromosomowy - sekwencja izolująca geny od wpływu sąsiednich wzmacniaczy i wyciszaczy.
