Skąposzczety

Z Wikipedii

Skąposzczety
Dżdżownica
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	pierścienice
Gromada	siodełkowce
Podgromada	skąposzczety
Nazwa systematyczna
Oligochaeta
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Schemat budowy wewnętrznej dwóch metamerów skąposzczeta: 1 - światło jelita, 2 - tyflosolis, 3 - szczecinki, 4 - oskórek, 5 - naczynia krwionośne, 6 - nabłonek, 7 - mięśnie okrężne, 8 - przegroda międzysegmentowa, 9 - kanalik zakończony otworem wydalniczym, 10 - metanefrydium, 11 - segmentalny zwój nerwowy.

Skąposzczety (Oligochaeta) - podgromada zwierząt należąca do typu pierścienic. Ewolucyjnie wywodzone od morskich wieloszczetów, zamieszkują środowisko lądowe i wody słodkie (ok. 200 gatunków nadal zamieszkuje morza). Zwłaszcza życie w glebie spowodowało głębokie zmiany, które widać wyraźnie np. na dżdżownicy. Podczas drążenia korytarzy w stosunkowo twardym podłożu wszystkie delikatne wyrostki ciała byłyby narażone na zniszczenie, dżdżownice nie mają więc ani żadnych czułków ani parapodiów. Zachowały tylko pęki szczecinek, po 4 na segment. Odpowiednio do twardości podłoża dżdżownice mają szczecinki nieliczne, krótkie i grube, zaś rureczniki, ryjące w miękkim mule zbiorników wodnych, mają szczecinki liczniejsze, cieńsze i dłuższe. Światło nie dociera w głąb gleby i mułu, więc skąposzczety w nich żyjące nie mają oczu. Ich naskórek jest w pewnym stopniu wrażliwy na światło, potrafią odróżniać miejsca jasne od zacienionych, co może mieć znaczenie życiowe, np. dla dżdżownicy zaskoczonej na powierzchni ziemi przez wschód słońca. Ze względu na ryjący tryb życia mają przód ciała zwężony i stożkowo zaostrzony. Jak wszyscy mułożercy, są ważnym składnikiem biocenoz. Grupy żyjące w glebie, czyli dżdżownice i ich miniaturki, centymetrowe, białe wazonkowce, są ważne z innego jeszcze względu. Ryjąc korytarze spulchniają, przewietrzają i mieszają glebę, a zjadając szczątki roślin przyspieszają ich rozkład.

Układ rozrodczy skąposzczetów jest obojnaczy i w porównaniu z prostą budową zewnętrzną, dość skomplikowany. Większość tych komplikacji służy zapewnieniu zapłodnienia krzyżowego w środowisku, w którym plemniki nie mogą pływać swobodnie jak w morzu. Rozwój jest w większości wypadków prosty, tzn. z jaja wylęga się młody osobnik podobny do postaci dojrzałej. Rozmnażanie przez podział jest mniej rozpowszechnione, niż wśród wieloszczetów i co za tym idzie, znacznie niższa jest zdolność do regeneracji.