Stary cmentarz żydowski w Łodzi
Z Wikipedii
Stary Cmentarz Żydowski przy ul. Wesołej w Łodzi (nieistniejący)
Cmentarz na Bałutach został założony 4 kwietnia 1811 roku na gruntach odkupionych od Adama i Magdaleny Lipińskich-mieszczan łódzkich. Wcześniej zmarli łódzcy Żydzi grzebani byli na kirkutach w pobliskim Lutomiersku i Strykowie.
Cmentarz pierwotnie miał powierzchnię 0.06 ha, ale już w latach 80. XIX wieku. na powiększanej nekropolii brakowało miejsca. Pochowano tu wielu łódzkich kupców, nauczycieli, w sumie około 15 tysięcy zmarłych narodowości żydowskiej. Najsławniejszymi pochowanymi tam Żydami byli: rabin Chaskiel Naumberg, Pinkus Zajdler, Pinkus Sonenberg, Mojżesz Fajtłowicz, Lejzer Perelmuter oraz Kalman Poznański.
30 września 1888 roku Dozór Bóżniczy zwrócił się do prezydenta miasta Władysława Pieńkowskiego z prośbą ze względu na brak miejsca na pochówki o zezwolenie na powiększenie cmentarza lub założenie nowego. Ostatecznie cmentarz zamknięto 10 listopada 1892 roku.
Podczas wojny w 1914 roku kiedy nowy cmentarz był niedostępny, chowano nadal na starym. Ostatni pochówek przy Wesołej dokonano prawdopodobnie w 1922 roku. Pochowano wtedy Efraima Lande w ohelu jego ojca Symche Binema.
Nekropolia przy ul. Wesołej została zdewastowana w czasie II wojny światowej w 1942 roku. Jednak ostatecznie zlikwidowano ją w 1949 roku - w czasie budowania ulicy Zachodniej. Pozostały teren został przeznaczony przez ówczesne władze pod budowę domów.
Obecnie przez teren cmentarza przebiega północna nitka ulicy Zachodniej, obok wybudowano bloki. Pamiątką po nekropolii są dziś fragmenty murów na tyłach kamienic przy ulicach Rybnej i Bazarowej. Przy ul. Rybnej znajduje się pamiątkowy obelisk z tablicą.
Prawdopodobnie część nagrobków z pierwszej żydowskiej nekropolii w Łodzi użyto do utwardzenia nawierzchni i wybrukowania podwórek m.in. przy ulicy Zgierskiej i Bazarowej.
Przy okazji remontów ul Zachodniej i prac ziemnych na terenie osiedla przy tej ulicy ciągle odnajduje się szczątki ludzkie pochodzące z dawnego cmentarza, gdyż w latach 50. nie przeprowadzono ekshumacji zwłok.[1]
