Statut Organiczny Województwa Śląskiego
Z Wikipedii
Statut Organiczny Województwa Śląskiego (właściwie "Ustawa Konstytucyjna z 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego", Dz.U.RP z 1920 Nr 73 poz. 497) - akt prawny uchwalony przez Sejm Ustawodawczy nadający województwu śląskiemu szeroką autonomię. Autonomia ta obejmowała (w kolejności wymienionej w Statucie):
- ustawodawstwo w zakresie stosowania języka polskiego i niemieckiego jako języków urzędowych;
- ustawodawstwo dotyczące samorządu lokalnego (gminnego i powiatowego) oraz dotyczące władz administracyjnych i podziału administracyjnego woj. śląskiego;
- ustawodawstwo sanitarno-epidemiologiczne;
- ustawodawstwo o organizacji policji i żandarmerii
- ustawodawstwo o nadzorze budowlanym ("policja budowlana")
- ustawodawstwo dotyczące szkolnictwa;
- ustawodawstwo w sprawach wyznaniowych - z wyłączeniem spraw uregulowanych konkordatem;
- ustawodawstwo dotyczące zwalczania ubóstwa;
- ustawodawstwo regulujące szeroko rozumianą politykę rolną, melioracje i budownictwo wodne - bez prawa do budowy kanałów i regulacji rzek granicznych;
- ustawodawstwo o zaopatrzeniu ludności w energię elektryczną i w sprawie transportu lokalnego.
Ustawa powoływała jednoizbowy Sejm Śląski z 48 posłami, który powoływał Radę Wojewódzką. Sejm Śląski uchwalał własny budżet który zasilał Skarb Śląski. Część dochodów była odprowadzana przez Skarb Śląski do budżetu centralnego.
Spod kompetencji Sejmu Śląskiego wyłączona była polityka zagraniczna i wojskowość.
Statut Organiczny Województwa Śląskiego respektował tradycje samorządowe na Górnym Śląsku. W ten sposób w kampanii przed plebiscytem 1921 roku odebrano stronie niemieckiej argumenty o zamiarze likwidacji silnego samorządu lokalnego.
Statut Organiczny Województwa Śląskiego został zniesiony przez Krajową Radę Narodową ustawą konstytucyjną z 6 maja 1945, która weszła w życie 7 maja.
Istnieje opinia, że nastąpiło to z naruszniem prawa, gdyż dla zniesienie Statutu Organicznego Województwa Śląskiego, wymagana była ustawa Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej oraz akceptacja Sejmu Śląskiego. Z drugiej strony, niektóre opinie wskazują, że zgodnie z art. 44 statutu organicznego, zgoda Sejmu Śląskiego wymagana była przy ustawie zmieniającej status, a nie przy ustawie znoszącej status (art. 44: Ustawa, zmieniająca niniejszą ustawę konstytucyjną, a ograniczająca prawa ustawodawstwa lub samorządu śląskiego (artykuły l, 4 do 12, 13 do 33, 36 do 42 i 44), wymagać będzie zgody Sejmu Śląskiego.).
