Dyskusja:SVO

Z Wikipedii

[edytuj] Szyk w języku polskim

Czy rzeczywiście sam szyk wyrazów (wyrażających podmiot i dopełnienie bliższe) kiedykolwiek decyduje w języku polskim o znaczeniu, jak dotąd było podane w artykule? Ja miałem tu bardzo duże wątpliwości. Stwierdziłem, że w artykule podano nieprawdę i że zamieszczoną tam uwagę należy przeredagować lub usunąć. Dokonałem poprawki fragmentu odnoszącego się do języka polskiego, i poniżej szczegółowo tłumaczę, dlaczego.

I tak, zdanie Radość ze zwycięstwa przyćmiła mu śmierć przyjaciela. jest dwuznaczne, może ono oznaczać zarówno Radość ze zwycięstwa zajęła miejsce smutku po stracie przyjaciela, jak i Śmierć przyjaciela przyćmiła mu radość ze zwycięstwa.

Nie jest to bynajmniej moja opinia osobista, bowiem powtarza się ona we wszystkich znanych mi publikacjach, które podejmują ten temat.

Co więcej, istnieje nawet zalecenie poprawnościowe mówiące, że gdy w zdaniu nie da się odróżnić formalnie podmiotu od dopełnienia, należy unikać strony czynnej i zastępować ją stroną bierną (np. Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, 2004, str. 1559, albo Język polski. Encyklopedia w tabelach wyd. Adamantan, str. 193).

Pozwolę sobie zacytować stosowny fragment z WSPP:

"Jednak użycie strony biernej jest konieczne przy pewnym typie dopełnień biernikowych nieodróżnialnych od podmiotu. Zamiast pisać (niejasno): Przemiany ustrojowe wstrzymały czynności legislacyjne, powinniśmy posłużyć się (w zależności od znaczenia) konstrukcją Czynności legislacyjne zostały wstrzymane przez przemiany ustrojowe lub Przemiany ustrojowe zostały wstrzymane przez czynności legislacyjne."

(koniec cytatu)

Gdyby rzeczywiście było tak, jak napisano wcześniej w artykule, że szyk pozwala rozpoznać, co w tego typu zdaniu jest podmiotem, a co dopełnieniem, zalecenie ("powinniśmy") stosowania strony biernej byłoby całkowicie nieuzasadnione.

Na podstawie własnego wyczucia jezykowego i znajomości literatury, a także mowy innych ludzi, obawiam się, że jeśli dla kogoś zdania omawianego typu brzmią jednoznacznie, to jest to dowodem zatracenia polskich zwyczajów językowych i zastępowania ich angielskimi. Inaczej mówiąc, nie dziwiłbym się, gdyby ktoś, kto od dawna mieszka w kraju anglojęzycznym i nie ma zbyt wielu okazji, by mówić po polsku, głosił tezę, że szyk w języku polskim pozwala odróżnić podmiot od dopełnienia. Dla osób używających polskiego na co dzień jest jednak chyba oczywiste, że aby odróżnić te dwie części zdania od siebie (tam, gdzie nie końcówki nie wskazują, co jest podmiotem, a co dopełnieniem) konieczny jest kontekst lub użycie strony biernej.

Wikipedia nie jest chyba miejscem, by prezentować własną twórczość, sprzeczną z tym, co zgodnie podają wszystkie źródła, stąd dokonana zmiana jest według mnie uzasadniona. A jeśli ktoś się ze mną nie zgadza, niech najpierw poda źródła, i to tak poważne, by ich autorytet przeważył nad autorytetem Słownika prof. Markowskiego (i innych publikacji).

Grzegorz Jagodziński 11:54, 3 maja 2007 (CEST)

Znalazłem jednak źródło, które zaleca stosowanie szyku SVO. BartekChom 00:27, 26 cze 2007 (CEST)