SVO
Z Wikipedii
SVO (Subject Verb Object) to skrót oznaczający typ zdania, w którym podmiot występuje przed orzeczeniem, a dopełnienie występuje na końcu oraz typ języka, w którym takie zdania są dominujące. Jest to jeden z dwóch najpopularniejszych typów obok SOV.
[edytuj] Przykładowe języki SVO
To m.in.: polski, greka, angielski, hiszpański, chiński, tajski, suahili, włoski.
[edytuj] Przykładowe zdanie SVO
- He (podmiot) ate (orzeczenie) an apple (dopełnienie)
- On (podmiot) zjadł (orzeczenie) jabłko (dopełnienie)
W języku angielskim taki szyk jest w zdaniach orzekających konieczny, miejsce w ciągu determinuje tu równocześnie funkcję w zdaniu. Przestawienie członów powoduje zmianę znaczenia lub czyni zdanie bezsensownym, por.
- Peter killed a lion. vs. A lion killed Peter.
- Piotr zabił lwa. vs. Lew zabił Piotra.
W języku polskim, który dysponuje bogatym systemem form fleksyjnych informujących o funkcji składniowej, szyk SVO jest tylko jedną z możliwości uporządkowania wyrażeń, niemniej jednak w wyrażeniach o szyku neutralnym z reguły składniki występują w takiej właśnie kolejności.
Gdy formy mianownika i biernika odpowiednich rzeczowników są identyczne i semantyka czasownika (całego zdania) nie pozwala na jednoznaczne ustalenie funkcji składniowych, zdanie staje się dwuznaczne, np.:
Radość ze zwycięstwa przyćmiła mu śmierć przyjaciela (a także Śmierć przyjaciela przyćmiła mu radość ze zwycięstwa) można rozumieć dwojako:
- Radość ze zwycięstwa zajęła miejsce smutku po stracie przyjaciela.
- Śmierć przyjaciela odebrała radość ze zwycięstwa.
W tej sytuacji zaleca się właśnie użycie szyku SVO[1]. Dla uniknięcia nieporozumień w zdaniach tego typu najlepiej jednak użyć strony biernej[2].
Przypisy
- ↑ Słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 1995, ISBN 83-01-03811-X, s. 999
- ↑ Wielki słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 2004, str. 1559
Podmiot Dopełnienie Orzeczenie (SOV) Ja jabłko zjadłem. (np. łacina, japoński, koreański, perski, turecki)
Podmiot Orzeczenie Dopełnienie (SVO) Ja zjadłem jabłko. (np. angielski, polski, hiszpański, chiński, tajski, suahili, włoski)
Orzeczenie Podmiot Dopełnienie (VSO) Zjadłem ja jabłko. (np. walijski, hawajski, arabski)
Orzeczenie Dopełnienie Podmiot (VOS) Zjadłem jabłko ja. (np. fidżyjski, (staro)jawajski, malgaski (Madagaskar))
Dopełnienie Orzeczenie Podmiot (OVS) Jabłko zjadłem ja. (np. język Hixkaryana, klingoński z serii Star Trek)
Dopełnienie Podmiot Orzeczenie (OSV) Jabłko ja zjadłem. (np. sardyński, mowa Yody z Gwiezdnych wojen)