Szczęście

Z Wikipedii

Emocje i uczucia

cierpienie gniew lęk miłość nienawiść nuda poczucie krzywdy poczucie winy pogarda radość smutek strach szczęście wstręt wstyd zazdrość zawiść złość żal edycja

Szczęście jest pozytywną emocją, spowodowaną doświadczeniami ocenianymi przez podmiot jako pozytywne. Psychologia wydziela w pojęciu szczęście rozbawienie i zadowolenie.

W rozważaniach o jego naturze szczęście najczęściej określane jest w dwu aspektach:

• mieć szczęście oznacza:
  • sprzyjający zbieg, splot okoliczności;
  • pomyślny los, fortuna, dola, traf, przypadek;
  • powodzenie w realizacji celów życiowych, korzystny bilans doświadczeń życiowych

• odczuwać szczęście oznacza:
  • (chwilowe) odczucie bezgranicznej radości, przyjemności, euforii, zadowolenia, upojenia,
  • (trwałe) zadowolenie z życia połączone z pogodą ducha i optymizmem; ocena własnego życia jako udanego, wartościowego, sensownego

Trzeba tu zauważyć, że są to aspekty rozdzielne.

Według niektórych neurologów, szczęście pozostaje w ścisłym związku z poziomem serotoniny w synapsach jąder szwu, a także dopaminy w jądrze półleżącym oraz endorfin. Jako dowód przytacza się odczuwane szczęścia pod wpływem substancji dopaminergicznych, serotoninergicznych oraz agonistów receptora opioidowego.

[edytuj] Poglądy filozoficzne

Filozofowie przynajmniej od czasów Sokratesa dociekają natury szczęścia i jego osiągalności. Obydwa zagadnienia rozważane są w kontekście pytania czy szczęście zależy jedynie od życia filozoficznego, czy też zależy również od okoliczności życiowych. Zwłaszcza w starożytności rozumienie szczęścia było pochodną rozumienia ludzkiej natury. Napotykamy w związku z tym rozmaite stanowiska:

• Jako pewien ideał (zobacz: eudajmonizm), szczęście w życiu ziemskim jest nieosiągalne. Może ono jednak zostać osiągnięte jako nagroda za sprawowanie w życiu pozagrobowym (raj).
• Według Arystotelesa szczęście to działanie zgodne z naturą. Ryby są szczęśliwe pływając, a ptaki latając. Ponieważ do natury człowieka należy przede wszystkim myślenie i tworzenie organizacji politycznej, najszczęśliwsze jest życie filozofa lub męża stanu. Arystoteles podkreślał też rolę zaspokojenia potrzeb fizjologicznych (uważał, że by być szczęśliwym trzeba być dobrze odżywionym)
• Można też osiągnąć szczęście rozumiane jako subiektywnie ocenianą, najlepszą z możliwych sytuację życiową, ocenianą:
  • miarą przyjemności życiowych (na przykład w epikureizmie)
  • siłą charakteru, uniezależniającą człowieka od zmiennych okoliczności (na przykład w stoicyzmie lub buddyzmie)
• Według chrześcijan absolutnym szczęściem jest bezpośredni kontakt z Bogiem - określany przez Tomasza z Akwinu jako wizja uszczęśliwiająca. Boecjusz pisał że Bóg jest Szczęściem, a ludzie mogą być szczęśliwi dzięki uczestnictwu w szczęściu Boga.
• Według nauk islamu szczęście jest związane z postępowaniem zgodnym z wolą Allaha - osoby prawe są szczęśliwe, zaś grzesznicy nieszczęśliwi - zarówno w życiu doczesnym jak i pozagrobowym.

[edytuj] Aspekty psychologiczne

Według amerykańskiego psychologa Abrahama Maslowa istotą szczęścia jest zaspokojenie potrzeb. Maslow przyjmuje, iż ludzie posiadają następujące potrzeby:

• potrzeby fizjologiczne - głód, pragnienie, sen
• potrzebę bezpieczeństwa
• potrzebę przynależności i miłości
• potrzebę szacunku
• potrzebę samorealizacji

Po zaspokojeniu danej potrzeby dochodzi do głosu potrzeba wyższego rzędu. Osoba szczęśliwa to osoba która zaspokoiła wszystkie potrzeby. Ponieważ najwyższą z nich jest potrzeba samorealizacji, można przyjąć że ludzie szczęśliwi to ludzie samorealizujący się.

Według Maslowa ludzie ci posiadają następujące cechy:

• realistyczne nastawienie do świata
• akceptacja samego siebie
• przyjazny stosunek do otoczenia
• spontaniczność
• niezależność
• niekonwencjonalne podejście do życia (unikanie stereotypów)
• głęboka duchowość
• głębokie przeżywanie miłości
• filozoficzne, niezłośliwe poczucie humoru
• kreatywność
• bogata osobowość, odporna na wpływy otoczenia

Współczesna psychologia podkreśla również rolę wewnętrznie motywowanej aktywności. Jeżeli robimy coś dla samej przyjemności i koncentrujemy się wyłącznie na tej czynności, a nie na przyszłych korzyściach z niej. Na przykład sport może przynieść szczęście, jeżeli troska o wyniki nie przesłoni nam samej radości z gry.

Daniel Gilbert, profesor psychologii na Uniwersytecie Harvarda w Stanach Zjednoczonych, uważa że poziom szczęścia danej osoby jest zaprogramowany genetycznie i choć wydarzenia mogą mieć nań wpływ, prędzej czy później wrócimy do stanu wyjściowego.

[edytuj] Zobacz też

• felicytologia