Szpetal Górny

Z Wikipedii


Szpetal Górny
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	włocławski
Gmina	Fabianki
Sołtys	Jan Borowiecki
Położenie	52° 41' -'' N 19° 6' E
Liczba mieszkańców (2007) • liczba ludności	7231
Strefa numeracyjna (do 2005)	54
Kod pocztowy	87-811
Tablice rejestracyjne	CWL
Położenie na mapie Polski Szpetal Górny

Szpetal Górny – duża wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Fabianki granicząca bezpośrednio z Włocławkiem.

W latach 1973-1975 miejscowość była siedzibą gminy Szpetal Górny. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Informacje:

-Dawne nazwy: Szpital, Spetal, Spethal, Szpital, w końcu Szpetal. -Około roku 1240 z fundacji Boguszy z rodu Doliwów, wojewody kujawskiego w Szpetalu powstał Klasztor Cysterski i szpital pod wezwaniem św. Gotarda. - W 1329 r. Ziemia Dobrzyńska, gdzie leżały osady Szpetal Dolny i Szpetal Górny została zdobyta przez Krzyżaków, następnie na mocy pokoju kaliskiego (1343) wróciła do Polski. - W latach 1352-1355 Ziemia Dobrzyńska po śmierci księcia Władysława została zastawiona Krzyżakom przez króla Kazimierza Wielkiego. Do końca XIV wieku Szpetal Górny stanowił dobra zamku w Bobrownikach. -Na mocy ugody w Raciążku (1404) Ziemię Dobrzyńską wykupiono z rąk krzyżackich i przekazano Polsce. -pierwszy właściciel Szpetala Górnego w XVI wieku wymieniany jest S. Chodorąski vel Stanisław Chodowski. -Na początku XVIII wieku dobra ziemskie Szpital Górny i Szpital Dolny stanowiły własność Kazimierza Rutkowskiego, który przywilejem z 16 marca 1702 r. otrzymał od króla Augusta II w wieczyste posiadanie przewóz przez Wisłę od dóbr swoich Szpital Dolny i Górny do miasta Włocławka. -Marian Rutkowski odziedziczył – szpital Górny, szpital Dolny, Kulin, Suszyce, Skórzno, Krojczyn. -Kościół ten został wzniesiony w 1806 r. staraniem dziedzica. Świątynia została zlokalizowana naprzeciw nie istniejącej już siedziby Jundatora. - W 1824 r. następuje utrata praw przewozu na Wiśle. - W 1850 r. w drodze działów rodzinnych Ignacy Rutkowski syn Mariana nabywa dobra Szpital Górny i Dolny. - - W 1869 r. Artur Rutkowski kupuje dobra swojego ojca Ignacego. - W 1886 r. majątek dziedziczy po śmierci Artur SYN Zdzisław Artur Rutkowski. - Zdzisław Rutkowski w pierwszych latach XX wieku buduje nowy dwór w części centralnej parku na osi kościoła. - W pierwszych latach trzydziestych XX wieku A. Rutkowski sprowadza od ks. Radziwiłła z Wołynia ogrodnika Michała Malinowskiego. W tym czasie park uległ przebudowie. Przesadzono drzewa i dokonano nowych nasadzeń. Drzewa, krzewy i kwiaty sprowadzano z Berlina. W rejonie dworu, który stał na polanie znajdowały się klomby kwiatowe i rozarium. Między stajnią a dworem znajdował się tzw. „ogródek francuski”, gdzie uprawiano winną latorośl oraz znajdował się budynek do przechowywania owoców i warzyw. Główne wejście do parku znajdowało się od strony południowej obok wejścia na teren zabudowy folwarcznej. Z dworu do kościoła wiodła „Aleja Kasztanowa”, po których to drzewach nie ma śladu. Wzdłuż północno – wschodniej granicy przebiegała aleja o szpalerze jesionów, wzdłuż szosy koło kościoła aleja obsadzona była lipami. Część wschodnia, poza terenem parkowym zabudowana była czworakami i ośmiorakami stanowiącymi mieszkania służby dworskiej i pracowników folwarcznych. -W czasie okupacji majątek został zarekwirowany przez najeźdźcę, we dworze zamieszkał komisarz niemiecki na okręg lipnowski. W czasie ucieczki Niemców spalony został dwór, spichlerze i stodoła. -Po wyzwoleniu majątek uległ rozparcelowaniu, ogród i park przez kilka lat były dzierżawione przez Michała i Helenę Malinowskich. -W 1954 r. Szpetal Górny stał się siedzibą gromadzkiej rady narodowej, rok później gromadę tę włączono do powiatu włocławskiego. W 1972 r. powstała gmina w Szpetalu Górnym.

Informacje o Szpetalu Górnym zostały zaczerpnięte z artykułu opublikowanego na stronie Publicznej Szkoły Podstawowej w Szpetalu Górnym im. Kazimierza III Wielkiego.

Wskazówka - północna (prawobrzeżna) dzielnica Włocławka nazywa się Szpetal Dolny