Tawacin
Z Wikipedii
"Tawacin", podtytuł "Pismo Przyjaciół Indian" - najstarszy w Polsce środowiskowy kwartalnik poświęcony tubylczym ludom obu Ameryk, ukazujący się od 1985 r. - najpierw jako kserograficzny biuletyn Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian, a od 1992 r. jako oficjalny kwartalnik (ISSN 1232-9207), wydawany przez należące do Marka Maciołka Wydawnictwo "TIPI" z Wielichowa. Słowo "tawacin" pochodzi z języka Siuksów i oznacza "wiedzę, poznanie, mądrość".
Spis treści |
[edytuj] Historia
Założony w 1985 r. w Poznaniu z inicjatywy wieloletnich uczestników PRPI: Wiesława Karnabala, Marka Maciołka i Marka Nowocienia, "Tawacin" był powielanym techniką kserograficzną przeglądem tematów bliskich subkulturze miłośników Indian, poradnikiem i przewodnikiem polskich indianistów oraz - przynajmniej w założeniach (nieco zbyt ambitnych jak na skromne początki) - "głosem Indian" mającym przybliżać czytelnikom możliwie autentyczny wizerunek współczesnych Indian i ich przyjaciół, wolny od dominujących w Polsce klisz i stereotypów.
Z czasem, już w latach 90., stał się uznawanym - już nie tylko wśród kilkudziesięciu zaprzyjaźnionych indianistów - za opiniotwórcze pismem o wyższym (ponad 500 egz.) nakładzie i szerszym zasięgu (dostępnym w bibliotekach naukowych, salonach "Empiku", niektórych księgarniach i prenumeracie), czytanym - i współredagowanym - zarówno przez polskich hobbystów - miłośników Indian, jak i przez studentów i profesjonalnych badaczy tubylczych ludów obu Ameryk (etnologów, amerykanistów, historyków, anglistów, kulturoznawców, itp.)
Przez pierwsze dwadzieścia lat - od jesieni 1985 r. do końca 2005 r. - ukazały się 72 numery kwartalnika, z tego 55 - w należącej do Marka Maciołka (od 1992 r. - także redaktora naczelnego pisma) jednoosobowej firmie z wielkopolskiego Wielichowa - Wydawnictwie "TIPI".
[edytuj] Charakter
Obecnie, z kwartalnikiem - redagowanym przez Marka Maciołka (redaktora naczelnego i wydawcę), Marka Nowocienia (wieloletniego uczestnika PRPI) i Mariusza Kairskiego (doktora etnologii z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu) - współpracuje niezbyt liczne ale stałe grono profesjonalistów i hobbystów z kraju i zagranicy - ludzi zainteresowanych różnymi aspektami życia Indian obu Ameryk i innych ludów tubylczych. Tworzenie pisma pozostaje wciąż pozazawodowym zajęciem jego twórców, ale członkowie redakcji starają się dbać o wysoki poziom merytoryczny i edytorski pisma oraz o spójność i różnorodność publikowanych materiałów (co z jednej strony spotyka się z rosnącym uznaniem specjalistów, a z drugiej rodzi krytykę części młodszych lub początkujących miłośników Indian, zainteresowanych zwykle artykułami o bardziej popularnej tematyce i lżejszej formie).
Chociaż pismo stało się jednym z najtrwalszych i najbardziej cenionych przedsięwzięć wyrosłych w środowisku Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian, to nie uniknęło też jego krytyki - m.in. za stopniowe odchodzenie od części lekkich form i tematów (np. od porad typu "zrób to sam" na rzecz "nudnych" publikacji o bardziej naukowym charakterze), skromny format i szatę graficzną (Redakcja dba o przestrzeganie praw autorskich, jednak nie stać jej na płacenie autorom), wyrazisty styl i "autorską" linię programową (unikanie schematyzmu i komercji, ale też "duchowości" i "tradycjonalizmu") oraz rosnący z czasem dystans wobec niektórych form aktywności Ruchu i bezpośrednich działań wspierających Indian. Te same charakterystyczne cechy zyskiwały jednak kwartalnikowi sympatyków - czytelników i współpracowników - w nowych kręgach (np. studentów nauk humanistycznych i pracowników naukowych).
Liczący obecnie 60 stron formatu A-5 (i zawierający zawsze dodatkową kolorową wkładkę z monograficzną "Galerią") "Tawacin" obywa się praktycznie bez reklam. Mimo to od kilku lat jeden egzemplarz pisma kosztuje w sprzedaży detalicznej niezmiennie 7,50 zł, a koszt rocznej prenumeraty wynosi 26,00 zł.
[edytuj] Tematyka
Główna tematyka "Tawacinu" to dawne i dzisiejsze życie indiańskich społeczności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej (z przewagą USA i Kanady), ich historia, tradycyjna i współczesna kultura materialna i duchowa (religia, literatura, poezja, muzyka, film) oraz aktualne zjawiska i problemy tubylczych i wieloetnicznych społeczności obu Ameryk. Te ostatnie obejmują opisywane w kwartalniku kwestie ochrony tubylczych kultur, tradycji, religii, języków, praw do ziem przodków i bogactw naturalnych, a także problematykę tubylczych ludów jako podmiotów prawa międzynarodowego, światowej wymiany gospodarczej i procesów związanych z postępującą globalizacją. Twórcy pisma dość konsekwentnie unikają prezentacji świata Indian w typowy dla innych mediów stereotypowy i rozrywkowy sposób oraz epatowania czytelników tanią sensacją, romantyką i egzotyką. Nie ukrywają - narażając się tym samym także części czytelników - swego krytycznego stosunku wobec łączenia zainteresowań Indianami z filozofią typu "New Age", bezkrytycznego naśladowania elementów obcych tradycji ("indiańskie" stroje, ozdoby, zabawy i obrzędy) oraz komercyjnej eksploatacji tubylczych kultur.
Twórcy pisma przywiązują dużą wagę do tego, by - kiedy to możliwe - zamieszczać w nim przede wszystkim artykuły i opinie samych Indian, ale sporą część pisma zajmują także artykuły krajowych autorów (profesjonalistów i hobbystów) oraz przekłady publikacji specjalistów z zagranicy (w tym stałych współpracowników pisma z USA). Nieuniknione mimo to ograniczenia w bezpośrednim dostępie do informacji z "Kraju Indian" oraz bardzo skromne zaplecze organizacyjne, finansowe, intelektualne i marketingowe pismo stara się - z różnym powodzeniem - rekompensować prezentowaniem tematyki indiańskiej także z "lokalnego" polskiego i europejskiego punktu widzenia. Dlatego "Tawacin" opisuje m.in. polskie prace badawcze na obu kontynentach amerykańskich, doświadczenia polskich podróżników ze spotkań z Indianami oraz obustronne kontakty międzykulturowe (w tym wyjazdy Polaków do rezerwatów i wizyty Indian w naszym kraju). Kwartalnik zamieszcza także relacje z imprez oraz recenzje książek, publikacji, filmów i albumów muzycznych o tematyce indiańskiej (tworzonych przez samych Indian lub ukazujących się w Polsce) oraz listy i ogłoszenia czytelników.
Obok obszernych artykułów monograficznych, esejów, opowiadań, reportaży, wywiadów i recenzji, na kwartalnik składają się też takie stałe działy, jak:
- Jak to z nami jest (wstęp od Redakcji)
- Z Ziemi Indian (serwis informacyjny z obu Ameryk)
- Z zakurzonej półki (omówienia klasyki polskiej literatury "indiańskiej")
- Różne oblicza tradycji
- Dwie strony PRPI (najważniejsze wydarzenia w Polskim Ruchu Przyjaciół Indian)
- Felietony: "głos z Scheyechbi" (Andrew Wala) i "zwierzenia Cienia" (Marek Nowocień)
- Obyśmy nie zapomnieli (nekrologi znanych Indian)
- Galeria TAWACINU (bogato ilustrowana kolorowa "rozkładówka")
[edytuj] Dorobek współtwórców
Do dorobku współtwórców Pisma Przyjaciół Indian "Tawacin" i firmowanego przez Marka Maciołka Wydawnictwa "TIPI" zaliczyć należy także ponad 30 monograficznych broszur i książek z serii "Biblioteka TAWACINU" - w tym wydanych w ostatnich latach dwóch tomów klasycznej autobiografii lakockiego lekarza, pisarza i obrońcy praw Indian Charlesa Alexandra Eastmana ("Moje indiańskie dzieciństwo" i "Z lasu do cywilizacji"), opublikowanie "Referatów Seminariów Antropologicznych 1990-2000" Polsko-Amerykańskiego Towarzystwa Etnograficznego im. Bronisława Malinowskiego z New Jersey w USA, oraz tomu "Odrębna Rzeczywistość" - zbioru referatów ze zorganizowanej w 2003 r. warszawskim Muzeum Etnograficznym sesji "Indianie i indianiści" poświęconej pamięci Indiańskiej Babci, Stefanii Antoniewicz) - a także liczne inne publikacje, konsultacje merytoryczne i działania edukacyjne.
Wśród stałych współpracowników kwartalnika "Tawacin" byli w ostatnich latach m.in.: Roman Bala, Marek Cichomski, dr Anna M. Czyż, Mirosław Dunin-Sulgustowski, dr Bartosz Hlebowicz (Włochy), prof. Bruce E. Johansen (USA), Dariusz Kachlak, dr Waldemar Kuligowski, Maciej Lewandowski, prof. Aleksander Posern-Zieliński, Ewa Sienkiewicz (USA), dr Beata Skwarska, Stanisława Stachniewicz-Chavez (Boliwia/USA), Aleksander Sudak, Kacper Świerk, Andrew J.R. Wala (USA) i Mariusz Wollny.
