Thatcheryzm
Z Wikipedii
Thatcheryzm – poglądy i będąca ich wynikiem działalność Lady Margaret Thatcher, która z ramienia partii konserwatywnej pełniła urząd premiera Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990. Termin ten został po raz pierwszy wykorzystany przez przedstawicieli opozycyjnej, lewicowej Partii Pracy. „Żelazna Dama”, jak często nazywana była Thatcher, czerpała pełnymi garściami z ideologii konserwatyzmu, neoliberalizmu i monetaryzmu.
Thatcheryzm był jednym z nurtów tzw. neokonserwatyzmu (obok tzw. reaganomiki prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana), który łączył nowoczesny liberalizm gospodarczy z konserwatywnym systemem wartości. Konserwatyzm ten przejawiał się w zestawieniu wolności obywatelskiej z odpowiedzialnością jednostki za własne czyny i odnową moralną społeczeństwa w duchu religii anglikańskiej, której podstawę stanowi Biblia.
Najważniejszym elementem thatcheryzmu było ograniczenie interwencjonizmu państwowego i tzw. keynesowskiego państwa dobrobytu. Według Thatcher państwo opiekuńcze prowadzi do demoralizacji obywateli, utraty motywacji i chęci do działania. Za cel „Żelazna Dama” stawiała sobie wyprowadzenie państwa z zapaści gospodarczej. Chciała to osiągnąć poprzez ścisłe stosowanie się do zasad wolnego rynku. Rolę państwa widziała w utrzymaniu w ryzach finansów publicznych, co rozumiała przede wszystkim jako walkę z inflacją. Ponadto zamierzała utrzymać równowagę budżetową, bazując na podstawach teorii monetaryzmu. Kluczowym było ograniczanie monopolistycznej pozycji związków zawodowych, uwolnienie mechanizmów rynkowych oraz zagwarantowanie wolności obywatelskiej, za podstawę której Margaret Thatcher uważała własność prywatną. Rolą państwa było również zagwarantowanie utrzymania porządku publicznego oraz prowadzenie takiej polityki zagranicznej, która miała prowadzić do odrodzenia Wielkiej Brytanii jako mocarstwa. W polityce zagranicznej thatcheryzm oznaczał także opowiadanie się za strefą wolnego handlu w całej Europie, ograniczanie ponadnarodowych funkcji Wspólnot Europejskich, budowanie wpływu Wielkiej Brytanii na politykę światową poprzez ścisłe więzi ze Stanami Zjednoczonymi oraz próbę odegrania znaczącej roli w nawiązywaniu dialogu z ZSRR. Bardzo ważnym elementem polityki gospodarczej prowadzonej przez Margaret Thatcher było wspieranie przedsiębiorczości oraz zwiększanie konkurencyjności i innowacyjności. Do pomysłów, które wzbudzały największe kontrowersje w tej dziedzinie zaliczyć można prywatyzację przedsiębiorstw państwowych a także wprowadzenie konkurencyjności na rynku państwowym i międzynarodowym. Thatcher twierdziła, że warto jest doprowadzić do sytuacji, gdy jedynie najsilniejsze, brytyjskie przedsiębiorstwa, wskutek walki z zagranicznymi, pozostaną na rynku, a słabsze powinny ustąpić im pola.
Wskutek polityki Margaret Thatcher już na początku lat osiemdziesiątych odnotowano wzrost gospodarczy, zmniejszenie podatków oraz spłaszczenie krzywej progresji podatkowej. Gospodarka brytyjska została wyprowadzona z zapaści, a rosnąca inflacja opanowana. Do dziś utrzymuje się ona na poziomie 2,5 %. Spadek Dochodu Narodowego został zahamowany, a konkurencyjność brytyjskich przedsiębiorstw wzrosła na arenie międzynarodowej. Nie dziwi więc, że wzrósł także prestiż kraju. Zmniejszenie cen podstawowych produktów skutkowało możliwością zabezpieczenia potrzeb najuboższej ludności. Negatywnym efektem był wzrost bezrobocia, które jednak już w latach dziewięćdziesiątych zaczęło spadać. „Żelazna Dama” przywróciła tradycyjny brytyjski model kulturowy.
Sama Margaret Thatcher najprościej streściła swoje poglądy podczas posiedzenia Izby Gmin słowami "Oto, w co wierzymy", rzucając na pulpit egzemplarz dzieła „Konstytucja wolności” Friedricha Hayeka
