Trójdźwięk

Z Wikipedii

Trójdźwięk - najprostszy akord składający się z trzech dźwięków (kolejno): prymy (dźwięku podstawowego), tercji i kwinty. Wszystkie wielkości liczone są względem dźwięku podstawowego. Trójdźwięki mają budowę tercjową.

Wyróżnia się cztery typy trójdźwięków:

• trójdźwięk durowy (inaczej: wielki), złożony z (kolejno) tercji wielkiej i małej

• trójdźwięk molowy (inaczej: mały), złożony z (kolejno) tercji małej i wielkiej

• trójdźwięk zmniejszony, złożony z dwu tercji małych

• trójdźwięk zwiększony, złożony z dwu tercji wielkich

Na każdym stopniu gamy można stworzyć odpowiadający mu trójdźwięk składający się z dźwięków tejże gamy. Niemniej jednak do najważniejszych trójdźwięków każdej tonacji należą:

• trójdźwięk utworzony na stopniu I, czyli na tonice, zwany trójdźwiękiem tonicznym (w skrócie: T)

• trójdźwięk utworzony na stopniu IV, czyli na subdominancie, zwany trójdźwiękiem subdominantowym (w skrocie: S)

• trójdźwięk utworzony na stopniu V, czyli na dominancie, zwany trójdźwiękiem dominantowym (w skrócie: D)

Trzy akordy: T, S i D tworzą triadę harmoniczną. Zawierają one wszystkie dźwięki tonacji.

Akordy mogą ulegać przewrotom. Ma to miejsce wtedy, gdy pierwszy składnik przeniesiemy oktawę w górę, wówczas podstawą akordu jest jego tercja (I przewrót), jeśli następnie tercję przeniesiemy nad prymę, wówczas pierwszym składnikiem jest kwarta (II przewrót).

Pozycję akordu określa dźwięk o głosie najwyższym:

• pozycja prymy, gdy w głosie najwyższym znajduje się pryma

• pozycja tercji, gdy w głosie najwyższym znajduje się tercja

• pozycja kwinty, gdy w głosie najwyższym znajduje się kwinta

Akordy, podobnie jak interwały, mogą być konsonansowe lub dysonasowe. Generalną zasadą jest, że gdy akord zawiera jakikolwiek interwał dysonansowy, sam nabywa tę cechę. Akordami konsonansowymi są: durowy i molowy, a dysonansowymi: zmniejszony i zwiększony.

Muzyka współczesna rezygnuje z podziału na akordy konsonansowe i dysonansowe, uważając, że wszystkie akordy są równoważnym materiałem muzycznym.

Zobacz też: kadencja, trójdźwięk jednoimienny