Tymoteusz Karpowicz

Z Wikipedii

Tymoteusz Karpowicz (ur. 15 grudnia 1921 w Zielonej koło Wilna – zm. 26 czerwca 2005 w Chicago) – poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz; czołowy twórca poezji lingwistycznej, uznawany za ostatniego wielkiego modernistę.

Urodził się 15 grudnia 1921 r. w podwileńskiej wsi Zielona. W czasie wojny uczestniczył w polskim ruchu oporu. Studiował filologię polską we Wrocławiu. Debiutował w 1948 r. tomem prozy poetyckiej Legendy pomorskie. Po ogłoszeniu w roku 1949 socrealizmu w literaturze zaprzestał publikowania. Aktywność literacką wznowił dopiero w roku 1956 w dobie odwilży. Wtedy to stał się redaktorem tygodnika Nowe sygnały. W roku 1957 tygodnik ten został jednak zamknięty za zbyt niezależną postawę. Karpowicz został później także usunięty z redakcji Poezji i Odry. Od roku 1973 przebywał na stałe za polską granicą. Od roku 1978 profesor na University of Illinois w Chicago (od 1993 r. na emeryturze). Jako naukowiec zajmował się badaniem twórczości Bolesława Leśmiana. Ostatni jego tom wierszy Słoje zadrzewne był nominowany do Nagrody Nike. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Jego aktywność literacka była przede wszystkim związana z nurtem lingwistycznym w poezji. Typowym przykładem jego charakterystycznej, osadzonej głęboko w języku metaforyki jest wiersz Rozkład jazdy:

Rozkład jazdy

rozłożono jazdę na konie i ludzi
potem na konie i siodła
potem na ludzi i hełmy
potem na pęciny chrapy i piszczele
rozłożono wszystko bardzo szczegółowo
to był dobrze pomyślany rozkład
bardzo długo rozkładano ręce
teraz jazda taka stąd zabiera
spory kawał czasu i łąki
wszystko od tej jazdy się zabrało
rozłożystą nieruchomością

tomik W imię znaczenia, 1962.

Zmarł 26 czerwca 2005 r. w Chicago. Pochowano go 3 sierpnia 2005 r. wraz z żoną Marią (zmarła w maju 2004 po ciężkiej chorobie) na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.

[edytuj] Książki (wybór)

• Legendy pomorskie, 1948 - proza poetycka
• Żywe wymiary, 1948 - poezje
• Gorzkie źródła, 1957 - poezje
• Kamienna muzyka, 1958 - poezje
• Znaki równania, 1960 - poezje
• W imię znaczenia, 1962 - poezje
• Trudny las, 1964 - poezje
• Wiersze wybrane, 1969 - poezje
• Odwrócone światło, 1972 - poezje
• Poezja niemożliwa. Modele Leśmianowskiej wyobraźni, 1975 - teoria poezji
• Słoje zadrzewne, 1999 - poezje

[edytuj] Sztuki teatralne

• Zielone rękawice, 1960 (wyst. 1961)
• Człowiek z absolutnym węchem, 1964 (wyst. 1964)
• Dziwny pasażer, 1964 (wyst. 1964)
• Charon od świtu do świtu, (wyst. 1972)

[edytuj] Szkice

• Małe cienie wielkich czarnoksiężników. Zarejestrowane w paśmie cyfr od 797 do 7777 (pośmiertnie), 2007