Cmentarz Osobowicki
Z Wikipedii
Cmentarz Osobowicki komunalny, założony w 1867 r. kilkakrotnie powiększany, obecnie największy cmentarz Wrocławia o pow. 52 ha. Znajduje się przy ul. Osobowickiej 47-59 (niem. Osswitzer Weg).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Cmentarz powstał na terenie – niegdyś zaliczanym do wsi Rosenthal (Różanka) – dawnych pól i miejskich pastwisk, zwanych prawdopodobnie od nazwiska byłego właściciela tych gruntów Polinke Acker – Polankowe Pola. Grunty te przyłączono do miasta już w 1808, podczas gdy resztę Różanki dopiero 120 lat później. Ówczesna dziewiętnastowieczna lokalizacja cmentarza wybrana została m.in. ze względu na dość wygodny dojazd/dojście z miasta istniejącym tutaj mostem Groszowym (Gröschelbrücke, 30 lat później zastąpionym dzisiejszym mostem Osobowickim, zlokalizowanym w nowym miejscu, około 700 metrów na wschód, znacznie dalej od cmentarza), a z drugiej strony ze względu na położenie poza miastem w okolicy, która w tamtych czasach nie była planowana pod zabudowę lub uprawy.
[edytuj] Pochówki sprzed 1945
|
|
Na cmentarzu znajduje się ok. 40 grobów sprzed 1945, w tym najstarszy jest grób ze stellą z 1879 szachisty Adolfa Anderssena[1]. Zachował się także nagrobek z postacią kobiecą z 1895.
Na polu "D" jest kwatera żołnierzy poległych w latach 1914-1918, z żeliwnymi krzyżami szeregowców i podoficerów oraz kamiennymi oficerów[1], w centrum trzy wysokie drewniane krzyże ustawione w 1993 r.
Kolejne kwatery poległych w I wojnie światowej znajdują się przed kaplicą na polach 86 i 87 mają po jednym krzyżu. Przed samą kaplicą znajduje się symboliczny pomnik w postaci trzech kamiennych sylwetek z każdej strony, wystawiony w 1992 r.
[edytuj] Pochówki i pomniki powojenne
Po prawej stronie głównej alei, prowadzącej do kaplicy pogrzebowej 1921 r., stoi symboliczny Krzyż Katyński – pomnik pomordowanych na wschodzie Polaków.
Po zachodniej stronie alei na polach 24 i 42 znajduje się kwatera zasłużonych, na której spoczywają profesorowie, politycy, artyści, oficerowie. Zwracają tu uwagę nagrobki:
- archeologa prof. Włodzimierza Hołubowicza
- chemika prof. Włodzimierza Trzebiatowskiego i jego żony prof. Bogusławy Jeżowskiej-Trzebiatowskiej
- pisarza George Bidwella
- pisarza Romualda Cabaja
Znajduje się tutaj też granitowy pomnik Żołnierzy KBW z 1965 r., a nieco dalej na północy piaskowcowy obelisk Funkcjonariuszy MO oraz Policji, z wmurowanymi tablicami upamiętniającymi także policjantów sprzed II wojny światowej.
Po wschodniej stronie alei, na polu 41, mieszczą się okazałe kaplice grobowe Romów z rodziny Łakatoszów. Po lewej stronie stoi symboliczny drewniany krzyż cmentarny z dużą drewnianą figurą Chrystusa.
Na polu 79 na północny wschód od kaplicy znajduje się kolejna kwatera zasłużonych, kamienny pomnik z napisem: Zasłużonym w 40 rocznicę powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy. Społeczeństwo Wrocławia 1985.
Na polu 119 na północny wschód od kaplicy jest kwatera kombatantów z pomnikiem w kształcie Krzyża Walecznych, między trzema kamiennymi kolumnami i napisami na tablcach: Trzy kolumny symbolizują: Siły zbrojne, Ruch Oporu, Martyrologię obozów koncentracyjnych. Wybudowane w czynie społecznym przez członków koła ZBoWiD Kleczków. Wrocław Psie Pole w latach 1978-1989.
Obok na polu 120 znajduje się kwatera bezimiennych ofiar stalinizmu, mieszcząca groby pomordowanych w więzieniach i straconych żołnierzy podziemia niepodległościowego oraz żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Dalszy ciąg tych kwater znajduje się na polu 81a, gdzie na skraju ustawiono niewielki symboliczny krzyż. Tutaj zwraca uwagę pomnik pilota Wiktora Komorowskiego zamęczonego w 1952, zrehabilitowanego w 1989 i jego synów Jerzego i Bogdana straconych w 1954, zrehabilitowanych w 1992. Znaleziono ślady ok. 350 grobów. Około 500 pozostałych grobów znajdowało się prawdopodobnie w dawnych kwaterach 77, 91 i 102, przekazanych do pochówków. Dlatego planuje się ekshumacje w kwaterach 77, 91, 102, 91a i 92 [2]. Wśród pochowanych byli także Niemcy, w tym zbrodniarze wojenni.
Pole "M" na północny zachód od kaplicy to kwatera muzułmanów, w której nagrobki oznaczone są symbolem półksiężyca.
W kwaterze 2, przy bramie środkowej, jest fragment starego muru zewnętrznego, na którym zachowały się pozostałości pomników nagrobnych z początku XX w., obecnie w większości ponownie wykorzystanych. Naprzeciw tych grobowców rośnie około 100-letni platan klonolistny o obwodzie około 360 cm wysokości około 28 m.
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ projekt krzyży autorstwa rzeźbiarza wrocławskiego Roberta Bednorza urodzonego w Zabrzu-Grzybowicach
