Uniramia
Z Wikipedii
Jednogałęziowce, Uniramia w niektórych starszych podejściach taksonomicznych podtyp stawonogów, zawierający owady i wije (zobacz tchawkowce), przeciwstawiany skrzelodysznym (Branchiata - zawierające skorupiaki i trylobitowce).
Skrzelodyszne to stawonogi morskie (wodne), których odnóża są dwugałęziste, obok funkcji krocznej pełni a także funkcje oddechową. Ostatnie odkrycia paleontologiczne wskazuję, że paleozoiczne owady miały odnóża wielogałeziste. Ponadto w szczękach drugiej pary widoczna jest pierwotna dwugałęzistość. W konsekwencji jednogałęzistość odnóży jest cecha wtórną, typową dla organizmów lądowych (inny sposób oddychania). Obecnie skrzelodyszne traktuje się jako grupę sztuczną, a jednogałęziowce (Uniramia) wywodzi się od trylobitowców.
W wyróżnieniu jednogałęziowców (Uniramia) zakładało się, że pochodzą od wspólnego przodka, jednocześnie podstawowe cechy stawonogów (połączone stawami odnóża i chitynowy pancerz) pojawiły się w toku ewolucji dwukrotnie i niezależnie (polifiletycznie). Drugą niezależną linią byłyby skrzelodyszne (Branchiata) Zwolennicy tego poglądu wywodzą Uniramia (owady i wije) od pratchawców (Onycophora) - podkreślali, że pratchawce mają cechy zarówno pierścienic jak i stawonogów.
Uniramia traktowane są współcześnie jako synonim tchakowców (Tracheata, Eutracheata) w randzie podtypu w typie stawonogi, obok podtypu szczękoczułkowce (stawonogi bez czułków, odnóże gębowe zwane szczękoczułkami - chlicerae) i podtypu skorupiaki (tak jak tchawkowce zamiast szczękoczułków maja żuwaczki).