Wałerian Pidmohylny

Z Wikipedii

Walerian Pidmohyl’nyj (ukr. Валер’ян Підмогильний, ur. 2 lutego 1901, zm. 3 listopada 1937 ) – ukraiński prozaik i tłumacz.

Urodził się w rejonie miasta Katerynosław (obecny Dniepropietrowsk), gdzie zakończył szkołę średnią, a później kontynuował naukę na Wydziale Prawa, próbował studiować matematykę na Uniwersytecie Katerynosławskim. Z przyczyn materialnych nie udało mu się zakończyć studiów. Rozpoczął lit. działalność często przerywaną pracą w wydawnictwach i na posadzie nauczyciela. Oskarżony o nacjonalizm i wrogie nastawienie do rządzącej partii, niezgodnie z prawem został skazany na zamkniętym posiedzeniu sądu na 10 lat łagru i rozstrzelany.

[edytuj] Twórczość

Pierwszy zbiór jego opowiadań Twory. Tom I (1920) został wydany w Katerynosławiu. P. stworzył w nich ciekawe psychologiczne sylwetki bohaterów, specyfika tomu polega na zwróceniu uwagi na funkcjonowanie wewnętrznego świata człowieka (Starec’, Hajdamaky, Dobryj Boh, Wania).

Następne zbiory opowiadań, które w pełni zaświadczyły o dojrzałości twórczej autora, to: Wijs’kowyj litun (1924) i Problema chliba (1927). W opowiadaniach i nowelach (Problema chliba, W epidemicznemu baraci, Istorija pani Jiwhy) autor, na przykładzie życia zwyczajnych ludzi, porusza złożone, moralno-psychologiczne problemy swojej doby. Rewolucja i człowiek to jeden z centralnych tematów jego twórczości lat 20. Problem ten poruszają takie powieści, jak: Tretja rewoljucija (1925), w której irracjonalna, anarchiczna wieś wchodzi w konflikt z miastem; Ostam Szaptala (1921), a także najważniejsza z powieści, jaka stanowi apogeum twórczego kunsztu P., Misto (1927), będące wieloplanową opowieścią, w której główny bohater przyjeżdża do Kijowa, by zdobyć wykształcenie, lecz z czasem jego oczekiwania zmieniają się, a duże miasto okazuje się żywiołem, którego zapanowanie i okiełznanie uniemożliwiają bohaterowi sprzeczności realnego życia. W tym utworze znalazły odzwierciedlenie europejskie osiągnięcia w dziedzinie lit., w szczególności francuskiej, która stanowiła silne źródło inspiracji dla autora.

Porewolucyjną sytuację P. opisuje także w cyklu nowel Powstanci (1923) i w opowiadaniu Iwan Bosyj. Poruszana przez P. tematyka wywołała głosy ostrej krytyki. Pomimo to, autor pisze Newelyczką dramę – utwór o tematyce bliskiej Mistu. Skutkiem tego otrzymuje zakaz drukowania książek, jednak nie przestaje pracować. Jedzie do ówczesnej stolicy USRR Charkowa, gdzie przebywa w latach 1931-1934. W tym czasie udaje mu się wydać tylko jeden utwór – opowiadanie Z żyttja budynku, a swoje siły P. skupia głównie na tłumaczeniu. Wkrótce, 8 grudnia 1934, zostaje aresztowany.