Widżet
Z Wikipedii
Widżet [wym. łidżet] to podstawowy element graficznego interfejsu użytkownika (GUI), np. okno, pole edycji, suwak lub przycisk. Termin ten jest szczególnie popularny wśród użytkowników systemów operacyjnych z rodziny UNIX, natomiast użytkownicy systemów MS Windows używają w tym kontekście terminu kontrolka lub element kontrolny. W pewnych kontekstach synonimem widżetu jest okno.
Spis treści |
[edytuj] Etymologia
Widżet [ang. widget]. W języku angielskim słowo widget funkcjonuje jako synonim gadżetu. Po raz pierwszy wykorzystano je do nazwania elementów graficznego interfejsu użytkownika podczas prac nad projektem Athena w latach 80. XX wieku, gdyż dzieki wspólnemu prefiksowi widget kojarzy się ze słowem window (okno), a ponadto "wszystkie inne określenia miały niepożądane konotacje"[1]. Z kolei terminy kontrolka lub element kontrolny nawiązują do podobieństwa okien z widżetami do pulpitów sterowniczych zawierających różne przyciski, potencjometry i wyświetlacze.
[edytuj] Widżet jako element GUI
Widget jest elementem graficznego interfejsu użytkownika programów komputerowych umożliwiającym komunikację programu z użytkownikiem. Widżety otrzymują komunikaty generowane przez mysz i klawiaturę oraz inne komunikaty systemowe i wyświetlają swoją reprezentację na ekranie. W typowej implementacji menedżer okien przypisuje im pewien prostokąt na ekranie, a do rozwiązywania konfliktów między widżetami zajmującymi wspólny obszar stosowana jest metoda z-order.
Widżety są udostępniane przez biblioteki środowisk graficznych (patrz niżej). W odróżnieniu od interfejsu tekstowego, w którym najmniejszą jednostką graficzną jest znak, widżety wyświetlane są na ekranie z dokładnością do piksela. Widżety mogą służyć do:
- przekazywania do programu danych lub poleceń użytkownika (zwykle za pośrednictwem myszy lub klawiatury),
- wizualizacji na ekranie danych lub informacji o stanie programu,
- zarządzania innymi widżetami (por.: widżety pojemnikowe).
Typowe aplikacje graficzne wykorzystują kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt widżetów. Aby ułatwić zarządzanie nimi, grupuje się je w hierarchie oparte na relacji rodzic — dziecko (ang. parent — child). Widżety nadrzędne ("rodzicielskie") stanowią tło dla widżetów podrzędnych ("potomnych"). Deaktywacja (lub aktywacja, ukrycie, wyświetlenie, usunięcie) widżetu rodzicielskiego powoduje automatyczną deaktywację (lub aktywację, ukrycie, wyświetlenie, usunięcie) wszystkich jego widżetów potomnych.
Widżety nieposiadające widżetu rodzicielskiego zwane są oknami. Okna z reguły posiadają pasek tytułowy i ramkę, aczkolwiek niektóre aplikacje rezygnują z tej cechy. Przykładami okien są główne okna aplikacji i okna dialogowe.
Widżety nie są objęte żadnymi formalnymi standardami, jednak współczesne biblioteki GUI zawierają zestaw podstawowych widżetów, które mimo różnych implementacji mają w każdej bibliotece identyczne przeznaczenie i funkcjonalność oraz bardzo podobne interfejsy programistyczne, a różnią się co najwyżej wyglądem. Co więcej, większość bibliotek posiada mechanizmy umożliwiające naśladowanie wyglądu widżetów z innych bibliotek. Biblioteki widżetów zwykle udostępniają także różne niestandardowe, wysoce wyspecjalizowane widżety, np. widżet przeglądarki stron WWW w Qt 4.4 (podobny widżet występuje również jako kontrolka ActiveX Microsoft Internet Explorera), czy widżet przeznaczony do rysowania wykresów funkcji w bibliotece Qwt. Ponadto każda biblioteka GUI udostępnia mechanizmy konstrukcji własnych widżetów.
[edytuj] Widżet pojemnikowy
Rolą widżetu pojemnikowego jest jedynie zawieranie innych widżetów, a dokładnie, udostępnianie im swojej własnej powierzchni. Zazwyczaj jest to też ściśle związane z hierarchią widżetów, w związku z czym widżet ten jest wtedy widżetem rodzicielskim w stosunku do widżetów na nim umieszczonych. Widżet pojemnikowy poza podstawową postacią, która nie posiada żadnych wizualnych oznak istnienia, może też przybierać różne wielofunkcjonalne postacie takie, jak:
- Karta
- Ramka
- Powierzchnia wirtualna z własnym paskiem przesuwania
W bibliotekach bardzo elastycznych, w których widżety mają ściśle wyznaczoną rolę, funkcje widżetów pojemnikowych mogą pełnić zwykłe widżety. Jest tak np. w GTK, z tym tylko, że tam widżety takie dzielą się na dwa rodzaje: takie, które zawierają wiele widżetów (np. widżety rozmieszczania), i takie, które zawierają dokładnie jeden widżet mający np. realizować wizualizację tego elementu (np. przycisk, który może zawierać etykietę realizującą wyświetlanie napisu na tym przycisku).
[edytuj] Biblioteki
[edytuj] Popularne widżety
- etykieta (ang. label)
- lista (ang. list box)
- lista kombinowana (ang. combo box)
- lista rozwijalna (ang. drop-down list)
- menu rozwijalne (ang. pull-down menu)
- pasek menu (ang. menu bar)
- pasek narzędzi
- pasek postępu, pasek stanu (ang. statusbar)
- pasek przesuwania, (ang. scrollbar)
- suwak (ang. slider)
- pole edycyjne
- pole wyboru (ang. check box)
- przycisk (ang. button)
- przycisk narzędzi
- przełącznik, przycisk radiowy (ang. radio button)
- przycisk zaznaczania
- drzewo (ang. tree view)
- karta (ang. tab)
Ponadto elementami GUI są:
- okno
- okno dialogowe
- "okna w oknach"
[edytuj] Widżety pulpitu
Widżetami pulpitu zwie się małe programy, które uruchamia się na pulpicie użytkownika, często łączące się z internetem i prezentujące użyteczne informacje. Niekiedy (np. ostatnio w prasie komputerowej) spotyka się tłumaczenie tej odmiany pojęcia widżetu jako wihajster'.
Widżety stały się popularne, gdy Apple wprowadziło je (jako Dashboard) do systemu Mac OS X 10.4 "Tiger" (choć istniały wcześniejsze implementacje, np. Konfabulator).
Widżety tego typu są też dostępne w wersji 9 przeglądarki internetowej Opera. Aby uruchomić widżet w systemie operacyjnym nieobsługującym widżetów takim jak Linux lub Microsoft Windows wcześniejszy niż Vista, należy zainstalowac specjalny program. Niedawno wprowadzony Windows Vista obsługuje widżety (tu nazywane gadżetami) bez pomocy dodatkowych programów. Podobnie jest w przypadku KDE 4, lecz tam są wprowadzone także na panelu, i są nazywane "plasmoidami" (w wersji polskiej elementy interfejsu) (od nazwy programu do obsługi "Plasma")
Widżety pulpitu poszczególnych systemów operacyjnych lub programów (np. Opery) nie są ze sobą zgodne czy wymienne.
