Wincenty Pstrowski
Z Wikipedii
Wincenty Pstrowski (ur. 28 maja 1904, zm. 18 kwietnia 1948) – górnik, rębacz dołowy. Od młodości związany z ruchem lewicowym, w okresie emigracji zarobkowej wstąpił do Komunistycznej Partii Belgii, po powrocie do kraju wstąpił w szeregi komunistycznej PPR. W PRL uznany za wzór przodownika pracy.
Urodził się 28 maja 1904 w Desznie w powiecie jędrzejowskim. Ojciec, Kazimierz, był wyrobnikiem folwarcznym, a matka Zofia zajmowała się gospodarstwem domowym. Od 1928 pracował w kopalniach – najpierw w Polsce, potem w Belgii. Powrócił do Polski w 1946.
Pracując jako rębacz w kopalni "Jadwiga" 27 lipca 1947 wystosował list otwarty do górników, wzywający do współzawodnictwa pracy i przekraczania norm. W swoim liście pisał m.in.:
- "Od maja ubiegłego roku pracuję jako rębacz na kopalni "Jadwiga" w Zabrzu. W lutym br. wykonałem normę 240%, wyrąbując 72,5 m chodnika. W kwietniu wykonałem normę 293%, wyrąbując 85 m chodnika. W maju dałem 270%, wyrąbując 78 m chodnika."
Następnie wezwał do współzawodnictwa innych górników. Wierzył, że w ten sposób zostanie przyspieszona odbudowa zniszczonej Polski. Do historii przeszło jego hasło: "Kto wyrąbie więcej niż ja?".
Ogłoszony został przez propagandę pierwszym polskim "przodownikiem pracy". W dniu święta górniczego w 1947 został odznaczony przez prezydenta Bolesława Bieruta Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski. Pośmiertnie nadano mu również order Budowniczych Polski Ludowej. Za zainicjowaną rywalizację zapłacił najwyższą cenę – zmarł na białaczkę w Krakowie 18 kwietnia 1948. Według innej wersji przyczyną zgonu była resekcja trzech zębów i następnie zbyt szybki powrót do pracy, co zaowocowało zakażeniem krwi.
Na cześć inicjatora ruchu współzawodnictwa pracy kopalnię "Jadwiga", w której pracował przemianowano na kopalnię "Wincenty Pstrowski". Jego imię nosił również statek towarowy z serii tzw. rudowęglowców oraz sanatorium w uzdrowisku Rabka-Zdrój, a do 1990 roku jedno z osiedli w Żorach (obecnie os. Korfantego). 1 grudnia 1951 imię Pstrowskiego nadano Politechnice Śląskiej w Gliwicach (odebrano je ustawą Sejmu w październiku 2006 roku). Nazwiskiem Pstrowskiego nazwano również ulice w wielu miejscowościach (m.in. w Jawiszowicach, Olsztynie, Wałbrzychu i Warszawie), jednak po 1990 roku większość z nich została zmieniona. W Poznaniu, Olsztynie i Łaziskach Górnych wciąż istnieją ulice jego imienia. Do 2001 roku imię W. Pstrowskiego nosiła również Szkoła Podstawowa nr 3 w Jastrzębiu Zdroju.
