Wzornik do wyoblania
Z Wikipedii
Wzornik do wyoblania nazywany czasem formą do wyoblania jest narzędziem służącym do plastycznego kształtowania blachy w czasie wyoblania. Wzorniki są stosowane zarówno w czasie wyoblania ręcznego jak i w czasie wyoblania na wyoblarkach automatycznych i zgniatarkach obrotowych. Jest on najczęściej dokładnym odwzorowaniem wewnętrznego kształtu wykonywanego elementu (poza przypadkami "wyoblania w powietrzu" lub wyoblania przy użyciu przyrządu z rolką umieszczoną mimośrodowo).
W zależności od przeznaczenia wzorniki mogą być wykonywane z rożnych materiałów. Wzorniki stalowe są najtrwalsze i pozwalają na kształtowanie blachy z największą dokładnością. W przypadku konieczności wykonania tylko kilku elementów czasami wykonujemy wzorniki z:
Wzorniki takie (szczególnie drewniane) są znacznie tańsze od stalowych ale jakość przedmiotów na nich wykonywanych jest niższa niż wykonanych na wzornikach stalowych. Do wykonywania skomplikowanych kształtów lub do prac specjalistycznych stosujemy wzorniki:
- Do łączenia elementów - służą do połączenia dwóch lub więcej elementów w jednolita bryłę metodą wyoblania,
- Do obcinania - czasem są stosowane do obcięcia obrzeża lub do wycinania dna,
- Do rozpęczania - służą do wykonywania jednej z operacji zwanej rozpęczaniem (o ile istnieje taka potrzeba),
- Do wygniatania rowków - wygniatanie odbywa się wyoblakiem lub rolką.
- Do wyoblania w powietrzu - wyoblanie odbywa się na wzorniku, którego kształt nie odpowiada dokładnie kształtowi gotowego elementu. Sposób ten wymaga najwyższych kwalifikacji pracownika,
- Jedno operacyjne - wzorniki o najprostszych kształtach. Gotowy kształt uzyskujemy tylko na jednym prostym wzorniku,
- Przyrządy z mimośrodową rolką toczną - jest to szczególna odmiana wyoblania w powietrzu wspomagana wirującą rolką kształtową umieszczoną mimośrodowo względem osi wirującego przedmiotu,
- Składane - stosowane do wykonywania skomplikowanych kształtów. Czasem istnieje potrzeba wykonania kształtu, w którym średnica przy obrzeżu jest mniejsza niż podstawy lub środkowej części wyoblonego elementu,
- Wewnętrzne - w celu wykonania dodatkowych operacji jak: rozpęczanie, wywijanie do wewnątrz, łączenia stosujemy formy do wnętrza których wkładamy elementy wykonane wcześniej metodą wyoblania,
- Wielooperacyjne - proces wykonywania skomplikowanych elementów wymaga rozłożenia całego procesu wykonawczego na kilka operacji. Komplet form składa sie z kilku rożnych kształtów.
[edytuj] Bibliografia
- Kazimierz Szopski, "Wyoblanie" - Instytut Wydawniczy SIMP, Warszawa 1948
- Kazimierz Szopski, "Wyrób naczyń metodą wyoblania" - Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1955
- Kazimierz Szopski, "Obróbka metali na wyoblarkach" - Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1957
- Paweł Szwedowski, "Wyoblanie ręczne" - Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007
- Mieczysław Knobloch, "Metaloplastyka" - Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1956
