Wyoblanie

Z Wikipedii

Wyoblanie jest rodzajem plastycznej obróbki blachy. Dawniej nazywane "drykowanie" - jest to germanizm od niemieckiego drücken. Wykorzystuje skłonność blach do odkształceń plastycznych bez przerwania ciągłości materiału. W efekcie ukształtowania krążka blachy uzyskujemy cienkościenną bryłę obrotową nieraz o bardzo skomplikowanym kształcie. W zależności od sposobu kształtowania materiału rozróżniamy:

• wyoblanie ręczne - (na wyoblarce ręcznej),
• wyoblanie mechaniczne - (na wyoblarkach automatycznych),
• zgniatanie obrotowe - (kształtowanie blach na zgniatarkach obrotowych).

Wskutek wywieranego przez narzędzie odkształcające nacisku blacha przybiera kształt obracającego się wzornika. Wzornik, na którym układany jest materiał w postaci krążka blachy wiruje, dzięki czemu za pomocą tej metody można wykonywać elementy w kształcie brył obrotowych. Proces modelowania blachy za pomocą wyoblania odbywa się na obrabiarce nazywanej wyoblarką. Kształtowanie materiału metodą wyoblania wykorzystuje zasadę maszyny prostej zwanej dźwignią dwuramienną. której wykorzystanie ma na celu zwiększenie możliwości pokonywania oporu materii, ponieważ siła, z jaką człowiek może oddziaływać na otoczenie, jest ograniczona. Wyoblanie ręczne jest zawodem wymagającym bardzo wysokich kwalifikacji zdobywanych w czasie wieloletniej praktyki. Wykonanie pojedynczego przedmiotu za pomocą tłoczenia jest zbyt kosztowne. Wykonanie tego samego elementu za pomocą wyoblania może trwać kilka minut, a koszt oprzyrządowania jest znacząco niższy (nawet kilkaset razy w porównaniu z tłocznikami).

Materiałem wyjściowym do wyoblania są najczęściej krążki z blachy. Krążki mogą być wycinane za pomocą:

• nożyc krążkowych o ręcznym napędzie korbowym,
• nożyc krążkowych z napędem mechanicznym,
• nożyc młoteczkowych,
• nożycami ręcznymi,
• laserem,
• wodą
• wykrojnikami na prasie.

Kształtowanie blachy odbywa się za pomocą wyspecjalizowanych narzędzi:

• wyoblakami ręcznymi - (w czasie wyoblania ręcznego),
• przyrządami dźwigniowymi do wyoblania,
• rolkami do wyoblania:
  • w czasie wyoblania mechanicznego na wyoblarka automatycznych,
  • w czasie zgniatania obrotowego na zgniatarkach obrotowych,
  • w czasie wyoblania ręcznego (zamiennie z wyoblakami ręcznymi).

Metodą wyoblania kształtuje się wyroby najczęściej z:

• aluminium i jego stopów (czyste aluminium lub duraluminium),
• miedzi i jej stopów (przede wszystkim mosiądze, rzadziej brązy),
• stali
  • czarna - (blacha stalowa głębokotłoczna),
  • stal nierdzewna,
  • stal kwasoodporna,
• metali szlachetnych
  • złoto - (przede wszystkim stopy złota, czyste złoto jest zbyt miękkie),
  • srebro - (używamy stopów srebra z tego samego powodu co złota),
  • platyna,
• niklu,
• stopów tytanu,
• stopów tantalu,
• cynku i jego stopów.

Metoda wyoblania jest stosowana nie tylko do kształtowania blachy. Metodą tą posługują się garncarze - narzędziem kształtującym są w tym przypadku dłonie. Również przy produkcji wyrobów ze szkła stosujemy metodę wyoblania do kształtowania obracającej się masy szklanej. Narzędziem kształtującym jest najczęściej listwa drewniana.

[edytuj] Bibliografia polskojęzyczna poświęcona wyoblaniu ręcznemu

• Kazimierz Szopski, "Wyoblanie" - Instytut Wydawniczy SIMP, Warszawa 1948
• Kazimierz Szopski, "Wyrób naczyń metodą wyoblania" - Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1955
• Kazimierz Szopski, "Obróbka metali na wyoblarkach" - Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1957
• Paweł Szwedowski, "Wyoblanie ręczne" - Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2007

[edytuj] Link zewnętrzny

• [[1]] - więcej na temat wyoblania ręcznego
• [[2]] - więcej na temat wyoblarek automatycznych.
• [[3]] - film pokazujący przykłady wyoblania.