Zabytki fryzyńskie

Z Wikipedii

Zabytki fryzyńskie lub zabytki fryzyjskie - najstarszy zachowany zabytek literacki spisany w języku słoweńskim.

Istnieje kilka innych nazw na określenie tego manuskryptu:

brižinski spomeniki (nazwa słoweńska)
zabytki z Freising i rękopisy z Freising

Pochodzi z X/XI wieku i spisany jest alfabetem łacińskim – tzw. karolińską minuskułą. Odnaleziony został w 1806 roku przez Jožefa Docena w Monachium, a tam był przywieziony z Freising (Brižinj) w 1803 r., teraz przechowywane w Monachium.

Dzieło to stanowi część łacińskiego kodeksu Codex latinus monacensis i składa się z trzech tekstów:

1. i 3. tekst to wzory spowiedzi powszechnych – wypowiedzi performatywne
2. tekst to homilia, nawoływanie do pokuty - Adhortatio ad poenitentiam

Homilia jest najczęściej porównywana do tekstu Klimenta Ochrydzkiego Na pamet apostola i mučenika. Łączy się ją także z tekstami zachodnimi z XI w. - Exhortatis ad pleneti Christiana.

[edytuj] Język

Pisane w języku Słowian Alpejskich, bliskim prasłowiańskiemu, wolne od zapożyczeń niemieckich. Tine Logar uważa ten język za stadium pośrednie pomiędzy językiem prasłowiańskim, a językiem słoweńskim. Cechy języka zabytku:

Utrata przez samogłoski przednie właściwości palatalizujących
Zlanie się ps. Y i I , w kierunku I
Pomieszanie jerów w pozycji mocnej (w słabej zanikały, bądź zostawały śladowo)
Ps. DJ>J
Ps. TJ>T’
Ściągnięcia samogłoskowe z interwokalicznym J – „mojega”>"MEGA"
Zachowanie grupy "DL"
Zachowanie samogłosek nosowych, zapisywanych często poprzez samogłoskę "O" lub ze spółgłoską nosową "OM"
Zachowane stare formy imiesłowu czynnego czasu teraźniejszego
Zachowanie aorystu, imperfectum, wołacza
Ortografia nie jest konsekwentna i przejrzysta