Zawada (archeologia)
Z Wikipedii
Zawada - wg pracy badawczej UW[1]: średniowieczne, starosłowiańskie lub przedsłowiańskie umocnienie obronne (por. fosa, palisada, zasieki, grodzisko).
[edytuj] Etymologia
Nazwa pojęcia należy do najstarszych słów języka polskiego („prasłowo”[2]). Jego pierwotne znaczenie jest dyskutowane[3], obecnie funkcjonuje w języku codziennym w znaczeniu dosłownym: przeszkoda terenowa[4]. Słowo o identycznej formie morfologicznej występuje w większości języków słowiańskich (завада, zawada, závada, gwary: zåwada), w zniemczeniach: Sawade, ale jego semantyka jest niejednolita.
[edytuj] Prace archeologiczne i zabytkowe fortyfikcje
- Zawada (gmina Dębica) - znajduje się tu obronny zamek Ligęzów z XVII w., prawdopodobnie wybudowany na miejscu dawniejszej fortyfikacji
Niektóre z licznych miejscowości, które być może wzięły swoją nazwę od zlokalizowanych tam umocnień tego typu (a być może po prostu od określenia „za wodą”) są źródłami znalezisk archeologicznych m.in.:
- Zawada (gmina Tarnów) - fundamenty grodzisk i zamki na przestrzeni wieków w okolicy Góry św. Marcina, legendy mówią o pobliskiej lokalizacji pogańskiej gontyny[5]
- Zawada Lanckorońska (gmina Zakliczyn) - prowadzone są tu prace archeologiczne odkrywające fundamenty wczesnośredniowiecznych struktur obronnych.[6]
Przypisy
- ↑ 'Nazwy obronne' Słup, Samborza i Zawada a zagadnienie obrony stałej ziem polskich w średniowieczu prof dr hab. Elżbieta Krystyna Kowalczyk 1993
- ↑ Aleksander Bruckner Słownik etymologiczny języka polskiego
- ↑ Rzekome wczesnośredniowieczne nazwy obronne w świetle źródeł pisanych, językowych i materialnych (na przykładzie Słupa, Samborzy i Zawady) w: Sesja sprawozdawcza Instytutu Archeologii UW (streszczenia referatów), Warszawa-Bocheniec 1991
- ↑ "To, co (...) uniemożliwia swobodne przejście, dojście dokąd" Mały słownik języka polskiego PWN Warszawa 1995
- ↑ Zawada k. Tarnowa - strona WWW
- ↑ Uniwersytet Jagielloński, Zakład Archeologii Średniowiecza, „Grodzisko w Zawadzie Lanckorońskiej” 2003