Zlodowacenie
Z Wikipedii
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
Zlodowaceniem nazywa się okres glacjalny (glacjał), w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są lądolodem.
W czasie plejstocenu klimat ulegał znacznym wahaniom, po fali zimna (glacjale) następowało ocieplenie zwane interglacjałem. Tradycyjnie wyróżniano następujące zlodowacenia europejskie:
(w tysiącach lat temu)
- 1200-950 - zlodowacenie podlaskie (północno - wschodniopolskie, Narwi) (Günz)
- 950-730 - interglacjał przasnyski (podlaski) (Günz/Mindel)
- 730-430 - zlodowacenie krakowskie (południowopolskie, Sanu) (Mindel)
- 430-300 - interglacjał mazowiecki (wielki) (Mindel/Riss)
- 300-130 - zlodowacenie środkowopolskie (Odry) (Riss)
- 130-115 - interglacjał eemski (Riss/Würm)
- 115-11,5 - zlodowacenie północnopolskie (bałtyckie, Wisły) (Würm)
Zwykle poszczególne glacjały trwają ok 100 tys. lat. Dzieli się je na jednostki niższej rangi: stadiały i interstadiały, fazy i interfazy oraz glacjietapy i interglacjietapy. Podczas plejstocenu nawroty zimna rangi glacjału miały miejsce, co najmniej, 3-4 razy do ok 9 razy. Z zapisów rdzeni lodowych i morskich wiadomo o ok 50 epizodach w ciągu plejstocenu rangi glacjału, ale nie każdy był okresem stricte glacjalnym.
[edytuj] Przyczyny zlodowaceń
Za główną przyczynę fluktuacji klimatu o randze glacjału uważa się periodyczne zmiany nasłonecznienia Ziemi związane z cyklami Milankovitcha występujące w cyklach od 400 do ok 20 tys. lat. Główny trend modyfikowany jest przez krótsze zmiany od 10000 do 1000 lat związane modą cyrkulacji termohalinowej w oceanach, takie jak, wydarzenia typu Dansgaard-Oeschger oraz Heinrich. Odgrywają one dominującą role w szybkich zmianach klimatu o dużej amplitudzie, szczególnie w jego glacjalnej modzie (np. MIS 3). Najsilniejszy wpływ ochłodzenia notowany jest w rejonie Północnego Atlantyku. Związane jest z to z zatrzymaniem lub osłabieniem pasa transmisyjnego ciepła, jakim są ciepłe prądy oceaniczne (zob. cyrkulacja termohalinowa), chociaż wiadomo, że same zmiany mają wpływ niemal globalny.
[edytuj] Literatura
- Lindner L., 2005. Nowe spojrzenie na liczbę, wiek i zasięgi zlodowaceń środkowopolskich w południowej części środkowowschodniej Polski. Przegląd Geologiczny, 53, 2, 145-150.
- Lindner L., Bogutsky A., Gozhik P., Marciniak B., Marks L., Łanczot M. Wojtanowicz J. 2002. Correlation of main climatic glacial-interglacial and loess-palaeosol cycles in the Pleistocene of Poland and Ukraine. Acta Geologica Polonica, 52 (4), 459-469.
- Ber A., Lindner L., Marks L., 2007. Propozycja podziałuu stratygraficznego czwartorzędu Polski. Przegląd Geologiczny, 55, 2, 115-118.