Zygmunt Sierakowski
Z Wikipedii
Gen. Zygmunt Sierakowski (ur. 19 maja 1827 w Cisewie koło Łucka, zm. 27 czerwca 1863 w Wilnie) – polski generał armii rosyjskiej, działacz niepodległościowy, dowódca powstania styczniowego na Żmudzi. Używał pseudonimu Dołęga.
W maju 1848 schwytany przez Rosjan i skazany za nielegalne przekraczanie granicy rosyjsko-austriackiej na bezterminowe roty aresztanckie w orenburskim korpusie karnym. W 1859 skończył Akademię Sztabu Generalnego w Petersburgu. Tam też należał do kierownictwa konspiracyjnych sfederowanego Koła Oficerów Polskich w Petersburgu, związanego z organizacją czerwonych w Kongresówce. Z ich ramienia w 1861 nawiązał w Paryżu kontakt z Ludwikiem Mierosławskim. Spotykał się z Giuseppe Garibaldim i Aleksandrem Hercenem.
W 1863, po wybuchu powstania wziął dymisję z wojska rosyjskiego i z ramienia Rządu Narodowego został naczelnikiem wojennym województwa kowieńskiego. Dowodził 2500-osobowym oddziałem, operującym na Żmudzi. 21 kwietnia pobił Rosjan w pod Ginietyniami. 3 maja wyruszył ze swoim źle uzbrojonym oddziałem w kierunku Kurlandii, gdzie zamierzał przejąć transport broni dostarczony z Wielkiej Brytanii. W dniach 7-9 maja stoczył trzydniową bitwę pod Birżami, zakończoną rozbiciem jego oddziału przez fiński pułk lejbgwardii gen. Jana Ganeckiego. Dostał się do rosyjskiej niewoli i wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej, 27 czerwca 1863 został powieszony w Wilnie.
W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się jego szabla wzorowana na XVII-wiecznej karabeli.
[edytuj] Bibliografia
- Ćwiek Z., Przywódcy powstania styczniowego. Sześć sylwetek, Warszawa 1963.
- Kieniewicz S., Powstanie Styczniowe, Warszawa 1983.
- Kronika powstań polskich 1795-1944, Warszawa 1994.
- Kwaśniewicz W., Dzieje szabli w Polsce , Warszawa 2007. (wyd. III)
- Wojtkiewicz Strumph S., Powstanie Styczniowe, Warszawa 1973.
