Arytmometr
Z Wikipedii
Arytmometr – dawna nazwa mechanicznej maszyny liczącej, poprzedniczki kalkulatora. Arytmometr najczęściej przeznaczony był do wykonywania dodawania lub odejmowania, natomiast mnożenie i dzielenie można było dokonywać przez wielokrotne dodawanie lub odejmowanie. Napędzany był ręcznie (korbką lub dźwignią) lub elektrycznie. W końcowej fazie rozwoju arytmometry dokonywały już automatycznego pierwiastkowania. Innym kierunkiem rozwoju arytmometrów były maszyny do księgowania i fakturowania, będące połączeniem urządzeń liczących z maszyną do pisania. Był to wynalazek Blaise Pascala.
Nazwa arytmometr określa także jednostkę obliczeniową procesora – układ funkcjonalny wykonujący proste działania matematyczne, najczęściej w systemie binarnym.
Arytmometr jest także częścią składowa procesora komputera, zwana także jednostką arytmetyczno-logiczną, w której wykonywane są operacje arytmetyczne (dodawanie, odejmowanie, dzielenie, mnożenie) oraz logiczne na liczbach pobieranych z pamięci operacyjnej. Podstawowymi elementami arytmometru są: sumator, który wykonuje operację dodawania oraz pozostałe operacje arytmetyczne przez sprowadzanie ich do dodawań i prostych operacji pomocniczych, takich jak przesunięcie liczby, przekształcenie z systemu zwykłego w system negacji lub uzupełnień; rejestry, w których przechowuje się liczby na czas wykonywania operacji oraz wyniki obliczeń; układ sterowania, który kieruje pracą sumatora i rejestrów, wymianą danych między rejestrami i innymi urządzeniami procesora. W komputerach o dużej szybkości obliczeń stosuje się odrębne układy do wykonywania poszczególnych operacji arytmetycznych. W przypadku przedstawiania liczb ze zmiennym przecinkiem operacje arytmetyczne wykonuje się na drodze programowej, za pomocą makrorozkazów, bądź też arytmometr jest wyposażony w specjalnie do tego celu przeznaczone układy.
