Attyka (kraina historyczna)
Z Wikipedii
Attyka (gr. Αττική, łac. Attica) to kraina historyczna we wschodniej starożytnej Grecji, granicząca z Beocją oraz Megarą. Obecnie również region administracyjny (περιφέρεια - periféria) w Republice Greckiej, graniczący z regionami Grecja Środkowa i Peloponez.
[edytuj] Attyka w starożytności
Starożytna kraina Attyka zajmowała Półwysep Attycki - przypominający trójkąt, którego jednym z wierzchołków jest przylądek Sunion (ze słynną Świątynią Posejdona) - oraz kilka przybrzeżnych wysp, min. Salaminę i Eginę. Przez Attykę przepływają dwie rzeki - Ilossos i Kifissos.
Pierwsza polis ateńska powstała na obwarowanym Akropolu rozszerzając się stopniowo u podnóża skały. Obce wojska, tak greckie, jak barbarzyńskie, burzyły ją wielokrotnie, ale zawsze, w ciągu stuleci, Ateny odbudowywały się wokół swych dwóch ośrodków: sakralnego na Akropolu i publicznego wokół agory. Wokół tych ośrodków życia publicznego, rzemiosła i handlu, wokół świątyń i pałaców rozciągała się bazładna, nie planowana zabudowa rozrastającego się miasta.
Aż do drugiej połowy XIII wieku p.n.e. Ateńczycy wzmacniali obronność Akropolu. Dookoła szczytu wzniesiono mury, tzw. cyklopowe. Grubość ich wynosiła na niektórych odcinkach 5 m. Wejście założono od strony zachodniej, czyli w miejscu najbardziej dostępnym. Tam później - w czasach Peryklesa - jego architekt Mnesikles wzniósł Propyleje. Dla obrony tego głównego wejścia wzniesiono drugi ciąg murów, które zapewniały większe bezpieczeństwo obejmując swym zasięgiem trzy ważne dla miasta źródła.
W czasach legendarnego Tezeusza miastem było Akropolis. Poniżej rozciągało się asty, które dopiero w VI wieku (za Solona i Pizystrata przybrało formę organizmu miejskiego oblewającego Akropol). Wtedy też doszło do integracji attyckich demów w jednolite państwo ateńskie.
W największym mieście, Atenach, budowano najwięcej, tu też toczyło się życie państwowe i gospodarcze kształtowały się myśli polityczne i prądy filozoficzne, które legły u podstaw demokracji. Okres największej świetności Attyki przypadał na V w. p.n.e., przede wszystkim za Peryklesa - demokracja, sztuka i filozofia przeżywały wtedy swój rozkwit, a wpływy miasta rozciągały się na cały basen Morza Śródziemnego.
Attyka - poza Atenami - była krajem rolniczym. Prawie bezwodny, pozbawiony dród kraj żył z tego, co na ugorze urosło, a więc z oliwki, winorośli i ubogich traw, gdzie pożywić się mogły jedynie owce i kozy. Ale tuż obok rozciągało się morze z jego nieprzebranymi bogactwami. Dlatego znaczna część ludności Attyki - i w starożytności i w czasach znacznie późniejszch - żyła z morza.
Do najważniejszych miast starożytnej Attyki zaliczały się:
Dużą rolę odgrywała też świątynia Posejdona na Sunionie.
[edytuj] Region Attyka we współczesnej Grecji
Oprócz historycznie attyckich terenów do współczesnego regionu administracyjnego Attyka zalicza się też północna część Półwyspu Argolidzkiego oraz wyspa Kythira. Region zajmuje obszar około 3 800 km² i graniczy z regionami Grecja Środkowa i Peloponez.
Region administracyjny Attyka dzieli się na 4 prefektury (zob. mapka):
2. Attyka Wschodnia - ze stolicą w Pallini
3. Pireus - ze stolicą w Pireusie
4. Attyka Zachodnia - ze stolicą w Elefsinie
Dzisiaj Półwysep Attycki to wysoko uprzemysłowiona część kraju; jest także najbardziej zaludnionym rejonem Grecji.
