Cudzysłów

Z Wikipedii

Cudzysłów – para znaków interpunkcyjnych o szerokim i różnorodnym zastosowaniu, służąca do oznaczania przenośni, cytatów, nazw własnych itp.

Spis treści

1 Cudzysłów w języku polskim
2 Przypisy

[edytuj] Cudzysłów w języku polskim

W języku polskim używa się najczęściej cudzysłowu o postaci: „ ” (tzw. cudzysłów apostrofowy). W szczególnych przypadkach pojawia się cudzysłów ostrokątny: » « lub « ». Cudzysłów niemiecki » « jest używany do specjalnych wyróżnień w tekście i w przypadku, gdy występuje cudzysłów w cudzysłowie. Cudzysłów francuski « » służy głównie do wyodrębniania znaczeń (w pracach naukowych i w słownikach), oraz do wyodrębniania partii dialogowych i przytoczeń, zwłaszcza w utworach poetyckich. Niezależnie od tej reguły, cudzysłowy ostrokątne mogą być używane do wszelkich wyróżnień i mieć identyczne zastosowanie jak cudzysłów apostrofowy. Ważne jest, żeby konsekwentnie używać jednego typu cudzysłowów w danej publikacji. W publikacjach naukowych występuje też czasem cudzysłów definicyjny o formie ‘ ’ lub ‛ ’. ^[1]

Próbka	Unicode (dziesiętnie)	HTML	opis
‚O’	U+201A (8218), U+2019 (8217)	&sbquo; ’	Polskie pojedyncze cudzysłowy
„O”	U+201E (8222), U+201d (8221)	&bdquo; ”	Polskie podwójne cudzysłowy
«O»	U+00AB (171), U+00BB (187)	« »	Francuskie cudzysłowy używane w języku polskim bez spacji
»O«	U+00BB (187), U+00AB (171)	» «	Niemieckie cudzysłowy

[edytuj] Cudzysłowy zagnieżdżone

Według obowiązującej polskiej normy PN-83/P-55366 z 1983 roku Zasady składania tekstów w języku polskim można używać zarówno „zwykłych polskich cudzysłowów” jak i «francuskich cudzysłowów» (bez odstępu) dla pierwszego poziomu, oraz ‚pojedynczych polskich cudzysłowów’ albo «francuskich cudzysłowów» dla drugiego poziomu, z czego wynikają trzy style zagnieżdżenia cytatów:

„Cytat ‚wewnątrz’ cytatu”
„Cytat «wewnątrz» cytatu”
«Cytat ‚wewnątrz’ cytatu»

Powyższe reguły nie zmieniły się od czasu poprzedniej normy branżowej BN-76/7440-02 z 1976 roku i są prawdopodobnie znacznie starsze.

Zasady dotyczące użycia cudzysłowów zagnieżdżonych ujęte w normie PN-83/P-55366 stoją w sprzeczności z zasadami interpunkcji języka polskiego. Słowniki ortograficzne i interpunkcyjne języka polskiego, w tym rekomendowany przez Radę Języka Polskiego Wielki słownik ortograficzny PWN podają następujące zasady użycia cudzysłowów zagnieżdżonych:

Cudzysłów o ostrzach skierowanych do środka jest używany (...) w przypadku, gdy występuje cudzysłów w cudzysłowie. ^[2]

Zgodnie z tą regułą podstawowym stylem dla cudzysłowów zagnieżdżonych jest:

„Cytat »wewnątrz« cytatu”

Po wewnętrznej stronie cudzysłowu nie wstawia się odstępów, z wyjątkiem ¼ firetu pomiędzy cudzysłowami różnych poziomów nie oddzielonych innymi znakami (np „cytat ‚wewnątrz’ ”).

Po przykłady poprawnego użycia cudzysłowu w językach obcych zajrzyj do wersji angielskiej tej strony.

[edytuj] Dostępność cudzysłowów z klawiatury

Z klawiatury macintoshy z polskim układem klawiatury cudzysłowy można uzyskać następująco:

Próbka	Unicode (dziesiętnie)	Układ maszynistki	Układ programisty	opis
‚ ’	U+201A (8218), U+2019 (8217)	Alt+Ż , Alt+Shift+Ż	Alt+] , Alt+Shift+]	Polskie pojedyncze cudzysłowy
„ ”	U+201E (8222), U+201d (8221)	Alt+0 , Alt+Shift+0	Alt+[ , Alt+Shift+[	Polskie podwójne cudzysłowy
« »	U+00AB (171), U+00BB (187)	Alt+< , Alt+Shift+<	Alt+\ , Alt+Shift+\	Francuskie cudzysłowy
‘ ’	U+2018 (8216), U+2019 (8217)	Alt+p , Alt+Shift+Ż	(brak skrótu)	Brytyjski otwierający i zamykający cudzysłów
„ “	U+201E (8222), U+2019 (8217)	Alt+0 , Alt+Shift+P	(brak skrótu)	Niemiecki otwierający i zamykający cudzysłów
‹ ›	U+2039 (8249), U+203A (8250)	Alt+Y , Alt+Shift+Y	Shift+Alt+3, Shift+Alt+4	Francuski pojedynczy otwierający i zamykający cudzysłów

Znaki te nie są dostępne bezpośrednio z klawiatury w systemie operacyjnym Windows.

[edytuj] Znaki zastępcze

Ponieważ typograficznie poprawne cudzysłowy często nie są dostępne bezpośrednio z klawiatury i nie należały do standardu ASCII często spotykamy użycie znaków " (U+0022) w charakterze cudzysłowu lub ' (U+0027) w charakterze apostrofu i pojedynczego cudzysłowu.

Tak na komputerach PC, jak i macintoshach można uzyskać bezpośrednio z klawiatury znaki zastępcze: " i ' . Na obu klawiaturach znajdziemy te znaki na klawiaturze, podobnie jak znak " na klawiaturze macintosha. Znak ' na macintoshu uzyskamy przez: Alt+; .