Cyrk lodowcowy
Z Wikipedii
Cyrk lodowcowy (kar, kocioł lodowcowy) – półkoliste lub owalne zagłębienie otoczone z trzech stron stromymi stokami (ścianami), a z czwartej ryglem skalnym.
Powstaje powyżej granicy wiecznego śniegu w wyniku erozyjnej działalności lodowca górskiego. Dno cyrku lodowcowego może być nachylone, schodowe lub płaskie. Cyrk lodowcowy po ustąpieniu lodowca często zostaje zajęty przez jezioro cyrkowe. Cyrk lodowcowy ma najczęściej kształt misy.
Pierwotnymi formami, w których rozpoczyna się gromadzenie śniegu i powstawanie pól firnowych są leje krasowe lub źródliskowe, nisze osuwiskowe, płaskie odcinki górnych części dolin. Pod wpływem rosnącego ciśnienia gromadzącego się śniegu, jego dolne warstwy zamieniają się w firn, a następnie lód lodowcowy. Stale rosnące ciśnienie mas śniegu powoduje wyciskanie lodu lodowcowego w kierunku doliny. Wyciskanie jest połączone z szorowaniem podłoża za pomocą przymarzniętego do spągu mas firnowych materiału skalnego. Ta erozyjna działalność lodowca górskiego doprowadza początkowo do zrównania, a następnie przegłębienia doliny i powstania cyrku lodowcowego.
W Polsce kotły polodowcowe występują w Tatrach i Karkonoszach. Mniej wyraźne nisze niwalne – na Babiej Górze i Śnieżniku. Najpopularniejsze i największe w Polsce to Morskie Oko i Czarny Staw.
[edytuj] Bibliografia
Klimaszewski M.: Geomorfologia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp. z o.o., 1995. ISBN 83-01-11454-1
