Dylemat więźnia
Z Wikipedii
Dylemat więźnia - jeden z najważniejszych problemów teorii gier. Gra ta została wymyślona przez dwóch pracowników RAND Corporation: Melvin Dreshera i Merril Food w 1950 roku.
[edytuj] Zasada dylematu więźnia
Dwóch zamieszanych w duże przestępstwo przestępców złapano za małe przewinienie. Policja wie, że oni są winni, lecz nie ma dowodów. Jeśli:
- będą współpracować ze sobą, odsiedzą niewielką karę za małe przewinienie (określenie współpraca dotyczy współpracy między przestępcami, nie współpracy z policją i oznacza, że obaj nie będą zeznawać),
- jeden zerwie współpracę i będzie zeznawał, a drugi nie, pierwszy zostanie uwolniony, drugi natomiast pójdzie siedzieć za poważne przestępstwo,
- obaj będą zeznawać, obaj pójdą siedzieć, przy czym wyrok będzie z tego względu nieco złagodzony.
Problem jest następujący: niezależnie od postępowania drugiego, opłaca się zeznawać. Jeśli natomiast żadna ze stron by nie zeznawała, wynik byłby o wiele lepszy dla obu graczy.
Zatem wybór podyktowany interesem osobistym nie zawsze jest najlepszy dla danej osoby.
Wiele sytuacji w życiu ma własności podobne do dylematu więźnia.
Można również rozpatrzyć omawiany dylemat jako wykazanie, że racjonalne zachowanie przynosi gorsze skutki niż nieracjonalne. Załóżmy, że więźniowie trafili do wspólnej celi i tam zastanawiają się razem, czy zeznawać czy nie. Dochodzą do wniosku, że nie zeznają i poniosą karę za małe przestępstwo. Jednak pierwszy więzień myśli potem: "jeśli ja nie zeznam, a kolega zezna (nie ufam mu na tyle), to ja odsiedzę dużą karę, a on wyjdzie na wolność. To mi się nie opłaca. Lepiej się przyznam, on się może nie przyznać, a ja wyjdę na wolność". W efekcie więzień pierwszy łamie umowę i przyznaje się. Jednak drugi więzień myśli dokładnie tak samo i również się przyznaje, tym samym przyznają się obaj (trzecie rozwiązanie dylematu). Gdyby jednak obaj więźniowie nie słuchali propozycji ("możecie zeznawać, to złagodzimy karę"), tylko szli w zaparte ("w ogóle mnie to nie interesuje, jestem niewinny, nie, nie"), to obaj ponieśliby karę za drobne przestępstwo.
Jednym z popularnych rozwiązań jest dobrowolne przyjęcie na siebie kary w przypadku jeśli zerwie się współpracę, drugi natomiast będzie współpracował. Tak działają różne systemy honorowe, w tym świat przestępczy. Jeśli obie strony uczestniczą w tego typu systemie honorowym i są świadome tego u przeciwnika, mogą zaryzykować współpracę, na czym obie zyskają. Zobacz: obietnica.
Inne rozwiązanie to iterowany dylemat więźnia – wielokrotne rozgrywanie między dwoma graczami dylematu więźnia. Zysk z zerwania współpracy jest o wiele niższy od straty spowodowanej brakiem współpracy w następnych turach. Spotyka się też dylemat więźnia w wersji wieloosobowej.
[edytuj] Iterowany dylemat więźnia
Iterowany dylemat więźnia to gra polegająca na wielokrotnym rozgrywaniu dylematu więźnia między tymi samymi graczami.
W przeciwieństwie do jednorazowego dylematu więźnia, tutaj opłaca się współpracować – zysk jednej tury jest niewielki w porównaniu do strat we wszystkich kolejnych.
Iterowany dylemat więźnia działa najlepiej jeśli nie wiadomo, która tura jest ostatnia. Gdyby było wiadomo, że tur jest 100, setna tura zredukowałaby się do zwykłego dylematu więźnia, a więc nikt by nie współpracował. Skoro wiadomo, że w setnej turze nikt nie współpracuje, 99. tura redukuje się do dylematu więźnia itd.
W 1984 roku Robert Axelrod zaprosił akademików z całego świata do uczestnictwa w turnieju polegającym na wielokrotnej grze w iterowany dylemat więźnia. Uczestnicy przysłali swoje strategie w formie programów komputerowych. Zwycięską strategię zgłosił do konkursu Anatol Rapoport. Strategia ta, znana jako wet za wet (ang. tit for tat) była tak prosta, że program komputerowy w języku BASIC zaproponowany przez Rapoporta miał zaledwie 4 linie długości. Strategia ta polega na współpracy w pierwszej turze, a kolejnych turach stosuje akcją zastosowaną przez rywala w poprzedniej turze.
Analizując zwycięskie strategie Axelrod znalazł cechy, którymi charakteryzowały się wszystkie skuteczne strategie:
- przyjazność – nie zrywa współpracy jako pierwsza.
- mściwość – na brak współpracy odpowiada brakiem współpracy.
- skłonność do wybaczania – mściwość nie powinna być długotrwała, jeżeli przeciwnik powrócił do współpracy.
- brak zazdrości – strategia nie powinna się starać osiągnąć wyniku lepszego niż jej przeciwnik.
[edytuj] Zobacz też
