Filologia klasyczna
Z Wikipedii
Filologia klasyczna (gr.-łac. philologia classica, zamiłowanie do języków klasycznych) - gałąź nauk humanistycznych zajmująca się badaniem języków klasycznych dla kultury europejskiej (zwanych w skrócie po prostu klasycznymi), to jest greki i łaciny.
Filologia klasyczna zajmuje się przede wszystkim badaniem w oryginale arcydzieł literatury starożytnej (eposów Homera, dialogów Platona, tragików greckich i rzymskich, mów Cycerona, dzieł Wergiliusza).
Spis treści |
[edytuj] Historia filologii klasycznej
[edytuj] Starożytna Grecja
Homer, jako "nauczyciel Grecji" (Platon, Republica 606 E) stał się, co najmniej od początków VI w. p.n.e., obiektem różnorodnych zainteresowań Hellenów. Różne źródła przypisują Solonowi, Pizystratowi bądź Likurgowi działania mające na celu upowszechnienie znajomości eposów homeryckich, wykonywanych przez rapsodów. Krytyki moralności Homeryckich bogów podjął się Ksenofanes z Kolofonu, który twierdził, że Homer przypisał nieśmiertlenym to, co uchodzi za hańbiące u ludzi. Także przedstawiciele ruchu sofistycznego niejednokrotnie wypowiadali swoje opinie na temat eposów Homera. I tak np. Protagoras uważał, że inwokacja Iliady, mająca być modlitwą, wyraża r o z k a z, skierowany do Muzy ("o p i e w a j gniew Achillesa, bogini"), Gorgiasz natomiast ułożył "Pochwałę Heleny", zakorzenioną w treści "Iliady".
[edytuj] Filologia klasyczna od Renesansu po pierwszą połowę XX wieku
Renesansowi humaniści zapoczątkowali naukową krytykę tekstu. F. A. Wolf (1759-1824), który zapoczątkował dyskusję o autorstwie Iliady i Odysei postulował pojmowanie filologii klasycznej jako wiedzy o wszystkich aspektach starożytności, nie tylko jej obrazu utrwalonego w tekstach. G. Hermann (1772-1848) dawał pierwszeństwo badaniom nad tekstami, natomiast po ideał filologii klasycznej sensu lato sięgnął U. von Wilamowitz-Moellendorff. Jego uczeń, W.Jaeger, twórca kierunku Neuhumnizmus (niem. Nowy humanizm) znów wysunął studia nad autorami na pierwsze miejsce, nie usuwając jednak z pola widzenia aspektów kultury starożytnej jako takiej. Na gruncie nauki polskiej T. Zieliński był zwolennikiem filologii klasycznej rozumianej jako wiedza o całym świcie starożytnym.
[edytuj] Przedmiot badań filologii klasycznej
Obok zagadnień czysto językowych i literackich filologia klasyczna zajmuje się praktycznie wszystkimi aspektami historii, kultury, sztuki, wojskowości, techniki, handlu oraz zagadnieniami polityczno-socjologicznymi związanymi z obszarem i okresem oddziaływań języków klasycznych. W ramach filologii klasycznej istnieje również kilka specjalizacji: latynistyka, grecystyka i neolatynistyka, badająca dzieła pisarzy i filozofów nowożytnych (Erazm z Rotterdamu, Klemens Janicki), którzy pisali po łacinie. W języku łacińskim tworzył czasami także Jan Kochanowski i największy nowożytny poeta łaciński- Maciej Sarbiewski.
Najbardziej znanymi (ale przeważnie poza swoją dziedziną) filologami klasycznymi są Fryderyk Nietzsche i Oscar Wilde. Z Polaków należy wymienić Zygmunta Kubiaka, poetę Adama Mickiewicza, Jana Kasprowicza i Jana Parandowskiego.
Do najwybitniejszych filologów klasycznych należą: Isaac Casaubon, Joseph Scaliger, Julius Caesar Scaliger, Richard Bentley, Friedrich August Wolf, Karl Lachmann, Ludwik Schwabe, A. E. Housman, M. L. West, a z Polaków Tadeusz Zieliński i Jan Parandowski
[edytuj] Polskie uczelnie wyższe kształcące filologów klasycznych
Filologię klasyczną można studiować na 9 z 19 polskich uniwersytetów. Są to:
- Uniwersytet Gdański
- Uniwersytet Jagielloński
- Katolicki Uniwersytet Lubelski
- Uniwersytet Łódzki
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Uniwersytet Warszawski
- Uniwersytet Wrocławski
- Uniwersytet Śląski.
Uniwersytet Jagielloński prowadzi również trzyletnie studia, które podjąć można po zaliczeniu trzech pierwszych lat na kierunku macierzystym, obejmujące tylko jeden wybrany język starożytny (do wyboru - filologia łacińska lub grecka), zaś Uniwersytet Warszawski oferuje ścieżkę kulturową, pozwalającą połączyć studia klasyczne z polonistycznymi. Podobne połączenie studiów oferuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
[edytuj] Bibliografia
L. Małunowiczówna, Wstęp do filologii klasycznej wraz z metodologią pracy umysłowej i naukowej, Lublin 1960
