Funkcjonał

Z Wikipedii

Funkcjonał – odwzorowanie określone na pewnej przestrzeni (przestrzeni funkcji, przestrzeni liniowej, σ-ciele) o wartościach w ciele liczbowym. Pojęcie funkcjonału pierwotnie pojawiło się w rachunku wariacyjnym. W kontekście przestrzeni liniowych i modułów używa się także określenia forma.

[edytuj] Przypadki szczególne i uogólnienia

Jeżeli dziedziną funkcjonału jest przestrzeń liniowa, a jest on addytywny i jednorodny, to mówimy, że jest liniowy, z kolei gdy rozpatrujemy funkcjonał określony na iloczynie kartezjańskim przestrzeni liniowych, który jest liniowy ze względu na każdą ze zmiennych, to mówimy o funkcjonale wieloliniowym. Szczególnym przypadkiem funkcjonału wieloliniowego jest funkcjonał dwuliniowy. Przykładem funkcjonału, który nie jest liniowy, jest miara.

[edytuj] Przykład

Niech $C ([a, b])$ oznacza przestrzeń funkcji ciągłych, określonych na przedziale $[a, b]$ . Odwzorowanie $I\colon C([a,b])\to \mathbb{R}$ , dane wzorem

$I(f)=\int\limits_a^b~f(x)d x$

jest funkcjonałem liniowym. W tym wypadku wartość funkcjonału ma interpretację geometryczną jako pole powierzchni ograniczonej przez wykres funkcji będącej argumentem funkcjonału.

[edytuj] Forma a funkcjonał

W literaturze matematycznej istnieje spora niekonsekwencja w użyciu terminów forma i funkcjonał.

Gleichgewicht^[1] wyraźnie rozróżnia termin funkcjonał od zwrotu forma. Ten ostatni zwrot oznacza w jego książce formułę, wyrażenie formalne. I tak, na przykład, pisze on:

[...] napiszemy wzór (10.1) w postaci

$f(x)=\alpha_1\xi_1+\alpha_2\xi_2+\ldots+\alpha_n\xi_n$

zwanej formą liniową [...]

a potem

(10.4) $\varphi(x,y)=\sum_{i,j=1}^n\alpha_{ij}\xi_i\eta_j$

[...] Prawa strona wyrażenia (10.4) nazywa się formą dwuliniową

Należy też zwrócić uwagę, że same przekształcenia w ciało (np. $f,\varphi$ powyżej) są konsekwentnie określane jako funkcjonały.

Lang^[2] używa określenia funkcjonał na odwzorowania liniowe z przestrzeni wektorowej V (nad ciałem K) w ciało K. Słowo forma jest używane tu dla odwzorowań wieloliniowych oraz kwadratowych (tzn mówi się w tej książce o formach wieloliniowych, formach kwadratowych itd).
Natomiast Komorowski^[3] używa jedynie określenia forma, pisząc

Elementy przestrzeni

V *

nazywamy formami liniowymi na V; często, kiedy nie prowadzi to do nieporozumień, formy liniowe nazywa się krótko formami.

W kolejnym rozdziale Komorowski wprowadza następującą definicję:

Elementy p.w. $L(V_1,\ldots,V_n; K)$ nazywamy formami n-liniowymi

Musielak^[4] pisze

[...] operator liniowy $T:X\longrightarrow {\mathbf K}$ nazywamy funkcjonałem liniowym lub formą liniową.

Jednak w pozostałych częściach tekstu używa on głównie zwrotu funkcjonał liniowy.

Przypisy

↑ Gleichgewicht, Bolesław: Algebra. Podręcznik dla kierunków nauczycielskich studiów matematycznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983. Wydanie III. Strony 175-177. ISBN 83-01-03903-5
↑ Lang, Serge: Algebra. Tłumaczenie: Ryszard Bittner. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
↑ Komorowski, Jacek: Od liczb zespolonych do tensorów, spinorów, algebr Liego i kwadryk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978. Strona 68.
↑ Musielak, Julian: Wstęp do analizy funkcjonalnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976. Strona 120

[edytuj] Zobacz też

Kategorie: Algebra liniowa • Analiza funkcjonalna

We provide Linux to the World

Funkcjonał

Z Wikipedii

Spis treści

[edytuj] Przypadki szczególne i uogólnienia

[edytuj] Przykład

[edytuj] Forma a funkcjonał

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

Views

nawigacja

zmiany

dla edytorów

Szukaj

W innych językach