Head-Smashed-In Buffalo Jump
Z Wikipedii
Head-Smashed-In Buffalo Jump (ang. Bizonia skocznia "zmiażdżonej głowy" lub Urwisko bizonów) - obszar chroniony o znaczeniu historycznym, położony u stóp Gór Skalistych, 18 km na północny zachód od Fort Macleod w kanadyjskiej prowincji Alberta. Przez co najmniej 5,5 tys. lat miejsce wykorzystywane przez ludy tubylcze Ameryki Północnej do zabijania bizonów przez zapędzanie ich nad 10-metrowe urwisko.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Przez wiele poprzednich stuleci Indianie Blackfoot podczas polowań pędzili bizony z odległych o ok. 3 km na zachód pastwisk w Pocupine Hills, wzdłuż wytyczających szlak ku przepaści setek kopców, a następnie oprawiali zabite zwierzęta w pobliskich obozach. Nazwa tego miejsca w języku siksika - Estipah-skikikini-kots (w wolnym przekładzie "Miejsce zmiażdżonej głowy") - odnosi się do plemiennej legendy o młodym wojowniku, który chciał obejrzeć z dołu spadające w przepaść bizony i sam zginął, zmiażdżony przez ich ciała.
Urwisko - w części wykorzystywanej przez Indian jako pułapka - ma ok. 300 m długości i wznosi się obecnie ok. 10 m nad równiną poniżej (pozostała część urwiska jest nawet kilkakrotnie wyższa). Pokłady kości u stóp urwiska sięgają 10-12 m głębokości, czyli kiedyś było ono ok. dwukrotnie wyższe. Tubylcy przestali je wykorzystywać w XIX w., po pojawieniu się tam przybyszy z Europy. Po raz pierwszy opisano je naukowo w latach 80. XIX w., a w 1938 r. przebadali je naukowcy z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej.
W 1968 r. władze Kanady utworzyły tam Narodowe Miejsce Historyczne, a w 1979 r. - Historyczne Miejsce Prowincji. W 1981 r. obszar ten został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako świadectwo prehistorii i zwyczajów rdzennych ludów Kanady.
[edytuj] Edukacja
W zbudowane z piaskowców urwisko wkomponowano warty 10 mln dolarów ośrodek edukacyjny Head-Smashed-In. Na pięciu poziomach ośrodka omawia się ekologię, mitologię, styl życia, kulturę i technikę okolicznych grup tubylczych, zestawiając je z dostępnymi danymi archeologicznymi, prezentowanymi zarówno z tradycyjnego punktu widzenia tubylców, jak i zgodnie z naukowymi teoriami archeologów.
Muzealny ośrodek oferuje ponadto noclegi pod tipi i warsztaty edukacyjne na temat tradycyjnej kultury ludów tubylczych (wyrób mokasynów, bębnów, itp.) Odbywają się tam też cykliczne imprezy i festiwale indiańskie, w tym bożonarodzeniowy festiwal Heritage Through My Hands (ang. Dziedzictwo we własnych rękach).
[edytuj] Ciekawostki
- Head-Smashed-In Buffalo Jup jest najszerzej znanym z kilku tego typu urwisk w Ameryce Północnej, które plemiona Wielkich Równin wykorzystywały do polowań na bizony w okresie przed zaadaptowaniem przez nie sprowadzonych z Europy do Ameryki koni.
- Kanadyjska grupa punkowa SNFU z Alberty na swojej ostatniej płycie In The Meantime and In Between Time z 2004 r. zamieściła utwór "Head-Smashed-In Buffalo Jump".
- Urwisko pojawia się kilkakrotnie w książkach kanadyjskiego pisarza Dave'a Barry'ego, który wspomina, że gdy pierwszy raz zatelefonował do muzeum, usłyszał: "Zmiażdżona głowa, w czym mogę pomóc?".
