Manufaktura (zakład przemysłowy)

Z Wikipedii

Manufaktura (łac. manufactura – rękodzieło) – zakład przemysłowy, w którym produkcja złożonego produktu końcowego odbywa się ręcznie i oparta jest na podziale pracy: poszczególne etapy produkcji wykonywane są przez pracowników wyspecjalizowanych w ich wykonywaniu.

Manufaktury dzieli się na rozproszone – gdy produkcja odbywa się w kilku małych, wyspecjalizowanych zakładach podporządkowanych wspólnemu kierownictwu i scentralizowane – gdy wytwórcy zgromadzeni są w jednym miejscu. Ten pierwszy sposób organizacji produkcji nazywa się produkcją nakładczą.

[edytuj] Historia

Pierwsze manufaktury w Europie powstały już w XIII w. we Flandrii i we Włoszech. Były to początkowo manufaktury włókiennicze, wyrosłe wokół miast będących ośrodkami wczesnego kapitalizmu – Brugii, Gandawy, Sieny, Florencji. Wraz z rozwojem gospodarczym kontynentu europejskiego zakres produkcji manufakturowej poszerzał się i objął metalurgię, przemysł zbrojeniowy, szklarski oraz artykuły codziennego użytku, w tym luksusowe, a manufaktury poprzez południowe Niemcy (XIV w.), Francję i Anglię dotarły a pod koniec XVI w. do Polski. W II poł. XVIII w. szereg manufaktur w okolicach Grodna założył Antoni Tyzenhaus, podskarbi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – były to zakłady tkackie, szklarskie i tekstylne. Była to próba ożywienia gospodarczego kraju, jednak zakłady te zajmowały się produkcją artykułów luksusowych i nie stały się zaczątkiem uprzemysłowienia regionu.

Wraz z końcem I Rzeczypospolitej większość manufaktur upadła, natomiast te, które zaczęto zakładać w I poł. XIX w. szybko przekształcały się w fabryki.

[edytuj] Współczesność

Manufaktury nie przeszły jednak całkowicie do historii. W wielu krajach rozwijających się istnieją całe branże przemysłu nadal oparte na różnych wersjach systemu nakładczego. Np. olbrzymia większość produkcji przemysłu odzieżowego w Indiach odbywa się w niewielkich manufakturach.

Manufaktury istnieją też w krajach wysokouprzemysłowionych. Ten system produkcji utrzymuje się zwłaszcza w sektorze dóbr luksusowych (np. produkcja unikalnych serii samochodów, krawiectwo domów mody, jubilerstwo itp.). W manufakturach odbywa się też pewna część produkcji przemysłu "hi-tech", m.in. znaczna część produkcji przemysłu kosmicznego odbywa się metodą ręcznego wytwarzania niewielkich serii unikalnych urządzeń. Podobny charakter ma też produkcja części sprzętu laboratoryjnego i syntezy unikalnych związków chemicznych,które potrzebne są w niewielkich ilościach