Osobowość

Z Wikipedii

Osobowość – wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności).

Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

W polskiej szkole psychocybernetyki i cybernetyki społecznej, zapoczątkowanej przez Mariana Mazura, zespół zmiennych właściwości sterowniczych systemu autonomicznego (w tym, jako przypadek szczególny – człowieka) nazywa się "osobowością". Odróżnia się ją wyraźnie od zespołu sztywnych właściwości sterowniczych, czyli "charakteru". Zmienne właściwości sterownicze są zależne od "woli" systemu autonomicznego, zaś sztywne są od niej niezależne.

[edytuj] Teorie osobowości

Różnorodne poglądy na konstrukcję osobowości człowieka doprowadziły do powstania licznych teorii:

Psychodynamiczne
- Teoria freudowska – w procesie kształtowania osobowości kładzie nacisk na doświadczenie zdobyte w dzieciństwie, popędy biologiczne oraz stosunki z rodzicami; (zobacz też psychoanalityczna teoria osobowości);
- Teorie neopsychoanalityczne – podkreślają znaczenie podstawowych popędów oraz interakcji społecznych w kształtowaniu osobowości jednostki. Przedstawiciele: Carl Jung, Alfred Adler, Harry Stack Sullivan, Karen Horney, Erik Erikson;
Teorie pola – traktują organizm jako całość, kładąc nacisk na dążenie jednostki do zaspokojenia podstawowego popędu jakim jest popęd samorealizacji. Przedstawiciele: Kurt Goldstein;
Teorie czynnikowe – przedstawiają osobowość jako zbiór cech lub charakterystycznych sposobów zachowania, odczuwania, reagowania. Przedstawiciele: Joy Paul Guilford, Raymond Cattell, Hans Eysenck;
Teorie uczenia się – podkreślają czynniki sytuacyjne wywołujące określone zachowania oraz warunki wzmacniające owe zachowania. Przedstawiciele: Iwan Pawłow, Burrhus Skinner, Edward Thorndike, John Watson, John Dollard, Neal Miller, Leonard Berkowitz.
- Teoria uczenia się społecznego – zwraca uwagę na społeczny aspekt kształtowania się osobowości, tj. bodźce i wzmocnienia społeczne. Przedstawiciele: Albert Bandura, Julian Rotter.
Teorie humanistyczne – Abraham Maslow, Carl Rogers, Frederick Perls, Kazimierz Dąbrowski;
Teorie systemowe – Milton Erickson, Oscar Ichazo, Virginia Satir, Marian Mazur, (zobacz systemowa teoria osobowości).