Siarkowodór
Z Wikipedii
Siarkowodór | |||||
|
|||||
Ogólne informacje | |||||
Nazwa systematyczna | sulfan | ||||
Inne nazwy | siarczek wodoru | ||||
Wzór sumaryczny | H2S | ||||
Masa molowa | 34,082 g/mol | ||||
Wygląd | Bezbarwny gaz o silnym zapachu zepsutych jaj | ||||
Identyfikacja | |||||
Numer CAS | 7783-06-4 | ||||
Właściwości | |||||
Gęstość i stan skupienia | 1,54 g/cm3 (0 °C); gaz | ||||
Rozpuszczalność w wodzie | 4,65 l/l (0 °C) | ||||
Rozp. w innych rozpuszczalnikach | słabo rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych | ||||
Temperatura topnienia | -85,7 °C (187,45 K) | ||||
Temperatura wrzenia | -60,2 °C (212,95 K) | ||||
Kwasowość (pKa) | pKa1 = 6,89; pKa2 ≈ 19±2 | ||||
Budowa | |||||
Moment dipolowy | 0,97 D | ||||
Niebezpieczeństwa | |||||
Klasyfikacja UE | Treść oznaczeń: F+ - skrajnie łatwopalny T+ - silnie toksyczny N - groźny dla środowiska |
||||
Zwroty ryzyka | R: 12-26-50 | ||||
Zwroty bezpieczeństwa | S: (1/2)-9-16-36-38-45-61 | ||||
Podobne związki | |||||
Podobne związki | woda, selenowodór | ||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa) |
Siarkowodór, sulfan, H2S - nieorganiczny związek chemiczny; w warunkach normalnych jest to bezbarwny, palny gaz o silnym, charakterystycznym zapachu zgniłych jaj. Zapach jest wyczuwalny w bardzo niskich stężeniach (0.0007-0,2mg/ dm3). Siarkowodór jest silnie trujący (stężenie 1 mg siarkowodoru w 1 dm3 powietrza jest śmiertelne).
Siarkowodór jest odczynnikiem charakterystycznym dla II grupy kationów w analizie jakościowej związków nieorganicznych.
Jako pierwszy polską nazwę - siarkowodór - zaproponował Filip Walter.
Spis treści |
[edytuj] Właściwości
Dość dobrze rozpuszcza się w wodzie, a jego wodny roztwór zwany jest wodą siarkowodorową, która jest bardzo słabym kwasem beztlenowym (pKa1 = 6.89). Siarkowodór spala się w powietrzu do tlenku siarki(IV) (SO2) lub wolnej siarki (w niskiej temperaturze i przy niedostatecznym dopływie tlenu).
[edytuj] Otrzymywanie i źródła
Otrzymuje się go przez:
- syntezę bezpośrednią z wodoru i zgazowanej siarki
- działanie na siarczek żelaza(II) rozcieńczonym kwasem solnym:
- FeS + 2HCl → FeCl2 + H2S
Siarkowodór metodą syntezy bezpośredniej można wytworzyć poprzez zmieszanie parafiny i siarki w stosunku wagowym 2:1 i ogrzewanie ich w kolbie.
W naturze występuje w wyniku gnicia białek zwierzęcych zawierających siarkę, w niektórych wodach mineralnych oraz w gazach wulkanicznych, towarzyszy także złożom ropy naftowej. Brak życia na dnie mórz i oceanów jest spowodowany również dużym stężeniem siarkowodoru, choć w miejscach występowania siarkowodoru występują bakterie, których procesy metaboliczne są oparte na wchłanianiu siarkowodoru zamiast tlenu. Siarkowodór zalega także nad powierzchnią szamba, w kanałach zbiornikach odpadowych, co stało się przyczyną wielu śmiertelnych wypadków z udziałem osób nieświadomych trujących właściwości siarkowodoru. Siarkowodór powstaje w niewielkich ilościach w przewodzie pokarmowym w wyniku rozkładu białek zawierających siarkę i jest jedną z przyczyn nieprzyjemnego zapachu gazów jelitowych.
[edytuj] Wpływ na organizm
Niewielkie ilości siarkowodoru powstają także w żywych komórkach. Jest to jeden z trzech znanych nauce gazów mających aktywność biologiczną (pozostałe dwa to tlenek węgla i tlenek azotu). Spowalnia metabolizm komórkowy, uruchamiając mechanizmy prowadzące do stanów przypominających hibernację.
Ze środowiska zewnętrznego wchłania się głównie przez płuca i nieznacznie przez skórę. Wydala się częściowo w stanie niezmienionym tą samą drogą, a częściowo jest przekształcany do tlenków siarki oraz kwasu siarkowego i w tych postaciach wydalany z moczem.
Działanie toksyczne polega na porażaniu oddychania komórkowego przez blokowanie oksydazy cytochromowej, prowadzi to do ciężkiego niedotlenienia. Hamuje też działanie innych enzymów zawierających metale, nie łączy się jednak z hemoglobiną. Siarkowodór działa bezpośrednio toksycznie na komórki nerwowe.
Objawy i mechanizm ostrego zatrucia są zbliżone do zatrucia cyjanowodorem. Przy dużych stężeniach gazu jego przebieg jest gwałtowny - następuje nagłe zatrzymanie oddechu i utrata przytomności. Śmierć przez uduszenie następuje w ciągu kilku minut.
Lżejsze zatrucia objawiają się drapaniem w gardle, kaszlem, podrażnieniem spojówek, mdłościami i wymiotami.
Skutkami długotrwałego narażenia na małe ilości siarkowodoru mogą być: bóle i zawroty głowy, łatwe męczenie się, nudności. Często występują zmiany zapalne układu oddechowego.
[edytuj] Bibliografia
Steńczuk Witold (red.), Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów Wydanie IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, ISBN 83-200-2648-2
[edytuj] Zobacz też
- aparat Kippa
- chlorowodór
- cyjanowodór
- selenowodór
- siarczki
- tellurowodór
- wielosiarkowodór
- woda siarkowodorowa