Teologia apofatyczna
Z Wikipedii
Teologia apofatyczna (gr. apofatikos - "przeczący", nazywana też Teologią negatywną[1]) - nurt teologii oparty na założeniu, że jakiekolwiek pozytywne poznanie natury Boga przekracza granice możliwości ludzkiego rozumu.
Swe początki teologia apofatyczna bierze z filozofii neoplatoników, z nauczania Klemensa Aleksandryjskiego, Pseudo–Dionizego Areopagity oraz z myśli autorów tworzących tzw. trójcę kapadocką: Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy, Grzegorza z Nazjanzu.
Teologia apofatyczna, podkreślając niewspółmierność wszystkich poznawczych wysiłków zmierzających do opisania tajemnicy Boga, odrzuca wszelkie symbole, obrazy i abstrakcyjne pojęcia jako nieadekwatne do opisu natury Boga i próbuje przybliżyć Jego tajemnicę za pomocą formuł przeczących, mówiąc, jaki Bóg nie jest. Apofatyczne nastawienie w myśleniu o Bogu najlepiej wyraża zmodyfikowana przez św. Grzegorza z Nazjanzu sentencja z Platonowego Timajosa: "Boga wypowiedzieć jest rzeczą niemożliwą, ale rozumem Go pojąć — jeszcze bardziej niemożliwą". Obok negacji, teologia apofatyczna sięga również do antynomii i paradoksu.
Przykład apofatycznego ujęcia Boga w wierszu Anioła Ślązaka, XVII-wiecznego niemieckiego poety i mistyka:
- Zatrzymaj się! Cóż znaczy Bóg?
- nie duch, nie ciało, nie światło,
- nie wiara, nie miłość,
- nie mara senna, nie przedmiot,
- nie zło i nie dobro,
- nie w małym On, nie w licznym,
- On nawet nie to, co nazywa się Bogiem.
- Nie jest On uczuciem, nie jest myślą,
- nie jest dźwiękiem, a tylko tym,
- o czym z nas wszystkich nie wie nikt.
-
-
-
-
- (tłum. B. Antochewicz)
-
-
-
Przypisy
- ↑ Gerald O'Collins, Edward G. Farrugia, tłum. Jan Ożóg, tłum. Barbara Żak: Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2002. ISBN 83-7097-937-8.
