Warszawski Krzyż Powstańczy

Z Wikipedii

Warszawski Krzyż Powstańczy – polskie odznaczenie wojenne.

Warszawski Krzyż Powstańczy został ustanowiony ustawą z dnia 3 lipca 1981 roku ( Dz.U. 1981 nr 18 poz. 85) jako wyraz hołdu dla uczestników powstania warszawskiego w 1944 roku.

[edytuj] Zasady nadawania

Odznaczenie to było nadawane osobom, które brały czynny udział w powstaniu warszawskim, a w szczególności:

• żołnierzom wszystkich formacji powstańczych oraz żołnierzom innych formacji biorących udział w walce powstańczej
• członkom Wojskowej Służby Kobiet, powstańczej służby zdrowia, prasy i informacji powstańczej oraz pozostałych służb pomocniczych
• innym osobom wspomagającym bezpośrednio czyn powstańczy.
  

Krzyż nadawany był obywatelom polskim, a także osobom, które uczestnicząc w powstaniu jako obywatele polscy w chwili nadania posiadali inne obywatelstwo. Krzyż mógł być nadawany również cudzoziemcom, którzy brali udział w powstaniu lub wnieśli istotny wkład do czynu powstańczego. Warszawski Krzyż Powstańczy mógł być nadawany pośmiertnie. Nadawano go z okazji rocznicy powstania warszawskiego lub Dnia Zwycięstwa (9 maja, następnie 8 maja).

Warszawski Krzyż Powstańczy nadawała do 1989 Rada Państwa, następnie Prezydent PRL /RP na wniosek:

• Ministra Obrony Narodowej – w odniesieniu do osób pełniących czynną służbę wojskową oraz pracowników cywilnych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej
• Ministra Spraw Zagranicznych – w odniesieniu do obywateli polskich zamieszkałych za granicą oraz obywateli innych państwa
• Związek Bojowników o Wolność i Demokrację – w odniesieniu do pozostałych osób

Pierwsze Warszawskie Krzyże Powstańcze nadano w dniu 1 sierpnia 1981 roku i otrzymało je 100 byłych powstańców warszawskich, m.in. gen. bryg. Jan Mazurkiewicz „Radosław” - dowódca zgrupowania Armii Krajowej, gen. bryg. Franciszek Kamiński – dowódca Batalionów Chłopskich, płk Maria Wittek – dowódca Wojskowej Służby Kobiet, Mieczysław Fogg, Lesław Bartelski.

Ustawą z 16 października 1992 roku nadawanie medalu uznano za zakończone z dniem 8 maja 1999.

[edytuj] Opis odznaki

Odznaką Warszawskiego Krzyża Powstańczego jest równoramienny prosty krzyż o wymiarach 42 x 42 mm, posrebrzany i oksydowany. Na awersie krzyża pośrodku jest emaliowana biało–czerwona opaska, na tle której umieszczony jest znak Polski Walczącej – stylizowana kotwica z literą P, a na poziomych ramionach data 1.VIII – 1944. Na rewersie na ramionach poziomych jest napis POWSTAŃCOM WARSZAWY, a pośrodku krzyża wieniec laurowy. Projektantem krzyża jest artysta rzeźbiarz Edward Gorol.

Wstążka odznaczenia jest szerokości 40 mm, pośrodku pasek biało-czerwony (barwy narodowe) o szerokości 12 mm, z boków na granatowym tle o szerokości 14 mm po dwa paski czarne (barwy wstążki Orderu Virtuti Militari).

Warszawski Krzyż Powstańczy nosiło się na lewej stronie piersi, w kolejności po Wielkopolskim Krzyżu Powstańczym, od 1992 w kolejności po aktualnych odznaczeniach państwowych.