Zhidun
Z Wikipedii
Zhidun (ur. 314, zm. 366) także znany jako Zhi Daolin (kor. Chidun ( ) | jap. Shidon ( ) | wiet. Tri Dôn) - mnich buddyjski reprezentujący buddyzm zmieszany z elementami neodaoistycznej myśli.
[edytuj] Życie
Pochodził z Chenliu (dzisiejszy Kaifeng). Jego rodzina był buddyjska już od kilku pokoleń.
W 25 roku życia przyjął pełną mnisią ordynację i udał się do Jiankangu, który był wówczas stolicą. Zgromadził wokół siebie grupę ludzi, z którymi duskutował na tematy zarówno Dharmy jak i daoistyczne. Niektóre takie spotkania odbywały się w klasztorze Baima (Białego Konia).
W stolicy przebywał tylko kilka lat, bowiem przeniósł się na wschód do Kuaiji w pobliżu dzisiejszego Hangzhou. Kontynuował tu spotkania z arystokratami i nekonfucjańskimi uczonymi tego regionu. Był znakomitym, subtelnym i bystrym dyskutantem[1].
Interesował się także sutrami pradżni i jest uważany za założyciela jednej z siedmiu szkół pradżni.
W późnym wieku został zaproszony do stolicy przez cesarza państwa Jin na wykłady o pradżni. Cieszyły się one niezwykłym powodzeniem. Neodaoista Xichao napisał, że w przeciągu kilku wieków tylko Zhidun był w stanie tak klarownie objaśnić wielką Dharmę, że prawda mogła trwać i rozwijać się bez przerw[2].
[edytuj] Poglądy i nauki
Obok pradżni głównym tematem jego dyskusji i zainteresowania był traktat daoistyczny Zhuangzi. Jego ideał człowieka wynikał właśnie z reinterpretacji daoizmu. Doskonały człowiek powinien być jak wielki ptak i triumfalnie korzystać z właściwego kursu Niebios i nieskończenie wędrować wszędzie w doskonałej wolności.[3] Taki doskonały człowiek jest nadrzędny względem ideału opisanego przez daoistów w ich komentarzach, który był zadowolony z osiągnięcia podrzędnego stopnia szczęśliwości czyli postępowani zgodnego z własną naturą.
Z punktu widzenia buddyzmu, jego poglądy są częściowo zrozumiałe. Gdy daoiści uważali, że człowiek powinien prowadzić jakie tylko chce życie ale zgodne z jego naturalną rolą i talentami, to Zhidun musiał się temu przeciwstawić, gdyż ich stanowisko było w sprzeczności z buddyjską Dharmą - prawem buddyjskim. Poglądy daoistów uważał także za fatalizm, gdyż wg nich, człowiek powinien żyć zgodnie z przeznaczeniem. Zhidun przeciwstawiał temu doktrynę karmy, która wymaga od człowieka poprawy swojego przeznaczenia przez osobisty wysiłek.
Zhidun zreinterpretował także jeden z najważniejszych terminów chińskiej filozofii - li. W klasycznej myśli chińskiej termin ten odnosił się do naturalnego porządku uniwersum lub rozumu. Pod wpływem filozofii pradżni Zhidun nadał temu terminowi nowe, metafizyczne znaczenie transcendentalnej, absolutnej zasady. Było to pojęcie w ogóle Chińczykom nieznane. Dzięki niemu w buddyjskiej literaturze od 4 do 10 wieku li jako absolut (noumen) był przeciwstawiany shi - zdarzeniom światowym, empirycznym, faktom - fenomenom.
Był również prekursorem Czystej Krainy. W jednej ze swoich prac opisał Czystą Krainę Amitāyusa - region, gdzie nie ma książąt, ministrów, urzędników - nad którą panuje tylko Budda.[4] Nie był on jednak kompletnie zainteresowany w nauczaniu i praktykowaniu kultu Czystej Krainy jako środka zbawienia swojego i mas, gdyż interesowały go głównie podobieństwa między buddyzmem a filozofią Lao i Zhuanga.
Bibliografia
- The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion.
- Kenneth Ch'en. Buddhism in China.
