(136108) 2003 EL61

Z Wikipedii

(136108) 2003 EL61
Obiekt transneptunowy (136108) 2003 EL61 wraz z jednym ze swych księżyców
Odkrywca	Mike Brown
Data odkrycia	29 lipca 2005
Nr kolejny planetoidy	136108
Charakterystyka orbity (J2000)
Występowanie planetoidy	Obiekt transneptunowy cubewano
Półoś wielka	43,2826 j.a.
Mimośród	0,1888
Peryhelium	35,0202 j.a.
Aphelium	51,5450 j.a.
Okres obiegu wokół Słońca	284 lat 277 dni 10 godzin
Średnia prędkość orbitalna	4,52 km/s
Nachylenie orbity względem ekliptyki	28,19°
Charakterystyka fizyczna
Średnica	(średnio ~1.500 km) ~1.960×1.518×996 km
Masa	4,2±0,1 × 1021 kg
Średnia gęstość	2,6–3,3 g/cm3
Okres obrotu wokół własnej osi	(3 h 55 m) h
Albedo	0,7±0,1
Jasność absolutna	0,1 m
Średnia temperatura powierzchni	32±3K
Satelity naturalne	2 księżyce

(136108) 2003 EL₆₁ - odkryty 7 marca 2003 roku obiekt z Pasa Kuipera. Nazwa nieoficjalna Santa.

Spis treści 1 Odkrycie 2 Orbita, rozmiary i właściwości fizyczne 3 Naturalne satelity 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Odkrycie

Choć odkrycie ogłoszono 29 lipca 2005 roku, obiekt ten został już sfotografowany w 1955 roku na kliszach z Obserwatorium Mt Palomar. Odkrywcami są Mike Brown z Caltech w Stanach Zjednoczonych. Ogłoszenie tego odkrycia zbiegło się w czasie z odkryciem innego ciała – tym razem większego od Plutona – Eris oraz (136472) 2005 FY₉, którego średnica nie jest większa od Plutona.

[edytuj] Orbita, rozmiary i właściwości fizyczne

(136108) 2003 EL₆₁ obiega Słońce po orbicie o mimośrodzie 0,189 i nachyleniu do ekliptyki 28° w czasie ponad 285 lat. Średnia odległość tego ciała od naszej Dziennej Gwiazdy wynosi 43,342 j.a.. Jest to obiekt o kształcie grubego cygara o rozmiarach ~1960×1518×996 (średnio 1500) km.

Ciało to nie ma kształtu sferycznego, choć jego rozmiary i masa (ponad 30% masy 134340 Plutona) pozwalały, by w przeszłości uformowało się w obiekt prawie kulisty. Jednak bardzo szybki ruch obrotowy wokół najkrótszej osi (niespełna 4 godziny - najkrótszy spośród wszystkich ciał Układu Słonecznego o średnicach przekraczających 100 km.) spowodował rozciągnięcie planetoidy. Przypuszcza się, że w okresie kształtowania się planet ta planetoida transneptunowa mogła wziąć udział w jakiejś ogromnej kosmicznej kolizji z innym ciałem niebieskim. Wtedy właśnie doszło do przyśpieszenia ruchu obrotowego i utworzenia satelitów tego obiektu oraz innych jeszcze ciał, które nie są już powiązane grawitacyjnie z (136108) 2003 EL₆₁. Wskazuje na to odkrycie pięciu planetoid o orbitach zbliżonych do orbity (136108) 2003 EL₆₁, a których symulacje orbit prowadzą do wspólnego dla tych obiektów punktu. Byłaby to pierwsza znaleziona w Pasie Kuipera rodzina planetoid powstała w trakcie jednej kosmicznej katastrofy.

[edytuj] Naturalne satelity

Obserwacje za pomocą optyki adaptacyjnej wykazały, że (136108) 2003 EL₆₁ ma dwa księżyce. Większy z nich - S/2005 (136108) 1 – obiega tę planetoidę po orbicie o mimośrodzie 0,05 w średniej odległości 49.100 km w ciągu 49,12 dni. Jego masa stanowi ok. 1% masy głównego ciała. Ma średnicę szacowaną na ok. 310 km. Jest on nieoficjalnie nazywany "Rudolph".

Mniejszy księżyc - S/2005 (136108) 2 – krąży w średniej odległości 39.300 km w czasie 34,7 dnia. Orbity obydwu satelitów nachylone są względem siebie ok. 40°. Jego średnica wyliczona na podstawie współczynnika odbijania światła wynosi 12% średnicy (136108) 2003 EL₆₁, tj. ok. 170 km. Księżyc ten nieoficjalnie nazywany jest "Blitzen".

Na podstawie obserwacji ruchów tych ciał obliczono masę układu, która wynosi 4,2×10²¹ kg.

[edytuj] Zobacz też

• Lista planetoid
• Lista planetoid z księżycami
• Lista obiektów transneptunowych
• Rodzina planetoidy 2003 EL61
• Przegląd zagadnień z zakresu astronomii i astronautyki

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Baza danych małych ciał Układu Słonecznego Jet Propulsion Laboratory
• (136108) 2003 EL₆₁ w bazie JPL
• Diagram orbity (136108) 2003 EL₆₁
• [1] Dane o obiekcie i jego satelitach (en)