Album koncepcyjny
Z Wikipedii
 |
Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Zajrzyj na stronę dyskusji i pomóż go poprawić. |
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
Album koncepcyjny (ang. concept album) — album muzyczny, na którym zawarte utwory tworzą całość pod względem literackim lub muzycznym.
Początki concept albumu sięgają lat trzydziestych i związane są w jazzową wokalistką Lee Wiley oraz wytwórnią Liberty Records. W latach 40. zalążki concept albumów stworzyli m.in. pianista Pete Johnson oraz muzyk folkowy Woody Guthrie.
W latach 70., kiedy nastąpiła popularyzacja muzyki rockowej, zaczęto rozróżniać dwa rodzaje albumów: tworzące spójność pod względem muzycznym jak The Dark Side of the Moon zespołu Pink Floyd oraz tworzące fabularną całość jak Tommy The Who.
Spis treści |
[edytuj] Rock lat 60.
Bodaj pierwszą próbą albumu stanowiącego całość był The Doors, w którym kolejno następujące piosenki połączone są wspólną ideą, prowadzą wzajemny dialog i uzupełnienie. W zamyśle Jima Morrisona pierwsza (Break On Through) i ostatnia (The End) piosenka — miały tworzyć pętlę odsyłającą do ponownego przesłuchania albumu od początku. Jednym z najbardziej znanych albumów koncepcyjnych jest rock opera zespołu The Who Tommy. Był to pierwszy album pomyślany jako fabularna całość opowiadająca jedną historię. Później idea concept albumów została zarezerwowana dla twórców z kręgu rocka progresywnego.
[edytuj] Rock progresywny lat 70.
Jeden z reprezentatywnych concept albumów wydała w 1974 roku grupa Genesis. Album nosił nazwę The Lamb Lies Down on Broadway. Muzycznie album różnił się od poprzednich płyt Genesis, ponieważ został zdominowany przez dźwięki instrumentów klawiszowych. Warstwa literacka opowiadała o Raelu, który zstępuje do podziemi Nowego Jorku i spotyka tam Liliowo-białą Lilith, Lamie, Kolonię Oślizgłych, doktora Dypera, który go kastruje i czarnego Kruka, który dziobie jego jądra. Teksty nie poddawały się łatwej interpretacji, a muzyka sprowadziła się do roli dźwiękowej ilustracji.
Za najbardziej znany album tego typu uchodzi The Wall grupy Pink Floyd. Opowiada on historię Pinka, Chłopca wychowywanego przez nadopiekuńczą i zaborczą matkę. Jego ojciec ginie na wojnie. Sam bohater buduje wokół siebie tytułowy Mur, a cegieł dostarcza mu matka, nauczyciele, a później żona, nad którą bohater się znęca. Pod względem muzyczny jest to zdecydowanie najbardziej rockowy album grupy, jednak trudno go porównywać do jej wcześniejszych dokonań. Płyta często określana jest jako pierwsze solowe dzieło Rogera Watersa.
[edytuj] Lata 80. i współczesność
W późniejszym okresie także zespoły reprezentujące inne gatunki zaczęły nagrywać albumy koncepcyjne. W 1987 roku zrobił to King Diamond nagrywając Abigail. Rok później ujrzały światło dzienne dwa inne albumy: Operation: Mindcrime Queensryche oraz Seventh Son of a Seventh Son Iron Maiden.
Jednak największym przełomem może okazać się nagranie pierwszych, jawnie koncepcyjnych albumów punkowych. W 2004 roku dokonał tego zespół Green Day nagrywając album American Idiot przedstawiający historię człowieka z przedmieścia ("Jesus of Suburbia"), który opuszcza swą rodzinną miejscowość i tworzy nową osobowość.
Dwa lata później zespół My Chemical Romance nagrał The Black Parade opowiadający o śmierci młodego człowieka na raka. Dla niego odchodzenie z tego świata jest swego rodzaju tytułową "Czarną paradą" i przypomina mu tą, na którą zabrał go w dzieciństwie jego ojciec. Płyta mówi o tym, że nasza śmierć, tak jak i nasze życie zależy tylko od nas samych.
[edytuj] Polska
Pierwszym polskim albumem koncepcyjnym była płyta Mrowisko zespołu Klan z roku 1971[potrzebne źródło]. W roku 2002 ukazała się płyta Gusła zespołu Lao Che, której osnowę tematyczną stanowiły impresje na temat dziesięciu przykazań oraz intertekstualne nawiązania do różnych aspektów kultury słowiańskiej. W pełni kanonicznym 'concept albumem' (z narracją literacką) był następny album grupy — wydane w 2005 roku Powstanie Warszawskie, łączące w bezprecedensowy dotychczas w polskiej muzyce sposób różnorodność muzyczną (zespół porusza się po gatunkach muzycznych począwszy od tradycyjnej muzyki warszawskich kapel, poprzez punka, reggae, efekty elektroniczne, skończywszy na hardcore) ze spójnością narracji.
