Aleksander Józef Lisowski

Z Wikipedii

pułkownik królewski Aleksander Józef Lisowski
Jeż
Data urodzenia	ok. 1575 – 1580
Data śmierci	1616
Miejsce śmierci	Starodub
Rodzina	Lisowscy
Rodzice	Józef Lisowski
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Aleksander Józef Lisowski (ur. ok. 1575-1580, zm. 1616 pod Starodubem) – pułkownik królewski, najbardziej znany członek rodu Lisowskich herbu Jeż, twórca i dowódca lisowczyków. Walczył przeciw Szwedom w bitwie pod Kircholmem. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stanął po stronie rokoszan. W czasie wojen moskiewskich (Dymitriady) był na służbie u wspieranego przez magnatów Litewskich i Koronnych Dymitra Samozwańca. W 1611 r. został powołany przez Jana Karola Chodkiewicza do stworzenia lekkiej jazdy nie obciążającej skarbu Rzeczypospolitej. Lisowski zwerbował tysiąc szlachty służącej tylko za obietnice łupu, lecz szybkiej i sprawnej. Zasłynął prowadząc wojnę podjazdową na północnych i wschodnich terenach państwa moskiewskiego w czasie wojny polsko-rosyjskiej. Szymon Starowolski w swym dziele Sarmatiae Bellatores (pol.: Wojownicy sarmaccy, czyli pochwały mężów słynących męstwem wojennym w pamięci naszej lub naszych pradziadów) z roku 1631 tak o nim pisał:

odnosił zwycięstwa w wielu bitwach, nękając całą prawie krainę moskiewską ciągłymi wycieczkami: znał ich zamiary, miejscowości, rzeczy jawne i tajemne i umiał wszystko, co nieprzyjaciele czynili, wykorzystywać na ich własną zgubę. I choć los niegodziwy niekiedy odbierał mu powodzenie, to jednak nigdy nie można było zobaczyć go zwyciężonym. Nauczył się bowiem przewidując w porę i czyniąc wszelkie wysiłki, udaremniać zamiary Moskiewskich, zajmować to, co sobie przygotowali i urządzili, przedziwnymi fortelami krzyżować wielkie poczynania ich wodzów i ze swą stałą gotowością do boju łamać ich i poskramiać. Gdy oddał wielkie usługi ojczyźnie i świetnie wyszkolił swych żołnierzy w sztuce wojennej, zabrała go niespodziewanie śmierć.