Amidy
Z Wikipedii
Amidy to związki organiczne posiadające grupę amidową -C(=O)NR'R", gdzie R', R" = wodór lub dowolna inna grupa organiczna. Amidy szeroko występują w przyrodzie. Są pochodnymi kwasów (zarówno organicznych jak i nieorganicznych). Najważniejszymi amidami są proteiny, choć w przypadku protein mówi się raczej o grupie peptydowej niż amidowej. Są one słabo reaktywne. Przykładami amidów są: acetamid, acetanilid, asparagina, benzamid, mocznik, formamid, LSD.
[edytuj] Klasyfikacja
Ze względu na rzędowość, amidy dzielą się na:
- pierwszorzędowe - mające jedną grupę acylową i dwa atomy wodoru przy atomie azotu,
- drugorzędowe - mające jedną grupę alkilową lub arylową przy atomie azotu,
- trzeciorzędowe - mające dwie grupy alkilowe lub arylowe przy atomie azotu.
Ze względu na pochodzenie możemy wyróżnić:
- karbamidy - pochodne kwasów karboksylowych
- sulfonamidy - pochodne kwasów sulfonowych
Możliwe są więc: amidy I i II rzędowe jednopodstawione, I rzędowe dwupodstawione oraz I, II i III rzędowe niepodstawione.
Amidami są też polimery nazywane poliamidami.
[edytuj] Otrzymywanie
Amidy można otrzymać głównie przez reakcje kwasu organicznego z:
- amoniakiem (amidy pierwszorzędowe),
- aminą pierwszorzędową (amidy drugorzędowe),
- aminą drugorzędową (amidy trzeciorzędowe).
Amidy kwasu fosforawego (amidofosforyny nukleozydów) wykorzystywane są jako podstawowe syntony do chemicznej syntezy oligonukleotydów.