Anna Zofia Sapieha
Z Wikipedii
Anna Zofia z Sapiehów Czartoryska (ur. 17 października 1799 w Saint-Germain-en-Laye, zm. w 24 grudnia 1864 w Montpelier) – żona Adama Jerzego Czartoryskiego, córka Aleksandra Antoniego Sapiehy i Anny z Zamoyskich.
Dzieciństwo i młodość spędziła w Teofilpolu, Radzyniu, Paryżu i Wilnie, wychowywana wyłącznie przez matkę.
29 września 1817 wyszła w Radzyniu za mąż za Adama Jerzego Czartoryskiego. Mieli czwórkę dzieci: Witolda, Leona (zmarł w wieku 3 lat), Władysława i Izabellę Elżbietę.
Na emigracji we Francji w środowisku Hotelu Lambert zajmowała się działalnością społeczną. W 1834 r. powołała do życia Towarzystwo Dobroczynności Dam Polskich, na czele którego stała aż do chwili śmierci. Organizowała liczne imprezy dobroczynne. Kierowała Instytutem Panien Polskich. W 1846 r. otworzyła przytułek Dom św. Kazimierza.
Zmarła 24 XII 1864 r. w Montpellier, pochowana została w Sieniawie.
Jeden ze swoich utworów, "Rondo á la Krakowiak F Dur, op. 14" zadedykował jej Fryderyk Chopin.