Architektura barokowa w Holandii

Z Wikipedii

Historia architektury:

< Architektura renesansowa

Architektura barokowa

Czas trwania: XVI - XVIII w. Zasięg: Europa, Ameryka

... w Anglii ... we Flandrii ... we Francji ... w Hiszpanii ... w Holandii ... w Niemczech ... w Polsce ... w Portugalii ... w Rosji ... na Ukrainie ... we Włoszech ... w Skandynawii ... w Europie Środkowej ... w Ameryce Łacińskiej

Palladianizm • Rokoko

Architektura klasycystyczna >

Po podziale Niderlandów na niepodległą, położoną na północy, Republikę Zjednoczonych Prowincji i Niderlandy Południowe zależne od dworu Habsburgów, utrwaliły się różnice w kształtowaniu się architektury na tym terenie Europy. Na jej odmienność ma także wpływ podział społeczeństwa na katolickie południe i protestancką północ. Po podziale Niderlandów na północy kształtuje się sztuka holenderska a na południu flamandzka.

Po zawarciu unii utrechckiej i detronizacji w 1581 r. hiszpańskiego króla Filipa II, jeszcze przez szereg lat trwały walki pomiędzy Republiką Zjednoczonych Prowincji a Hiszpanią. Dopiero w 1648 r. Habsburgowie hiszpański uznali niepodległość Republiki. XVII wiek to okres rozkwitu gospodarczego kraju. W państwie opartym na równości społecznej, zamieszkałym głównie przez ludność protestancką – kalwinów, nie było zapotrzebowania na architekturę sakralną o bogatym wystroju ani na okazałe pałace magnaterii. Architektura baroku w Republice Zjednoczonych Prowincji ukształtowała się pod wpływem dzieł Andrea Palladio (palladianizm) i Violi. Był to styl klasycyzujący postrzegany przez twórców jako przeciwieństwo sztuki barokowej uznawanej za styl papiestwa. Powstają obiekty o doskonałych proporcjach i bardzo skromnym wystroju rzeźbiarskim. Dopiero pod koniec XVII wieku pojawiają się wpływy francuskie przyniesione przez hugenotów. Oprócz bogatszej dekoracji pojawia się wzorowane na ogrodach kształtowanie przestrzeni wokół budynków, z tym że w ogrodach nie ma dużych drzew i krzewów a klomby. W architekturze ogrodowej pojawiają się także altany, groty i studzienki.

Do przedstawicieli architektów klasycyzującego baroku należą:

• Jacob van Campen - projektant ratusza w Amsterdamie (1648 - 1655), pięciokondygnacyjnego budynku, którego elewację podzielił gzymsami na trzy poziome pasy: cokół i dwa pola, w których pilastry poprowadził przez dwie kondygnacje. Z elewacji wysunął trzy ryzality a nad środkową częścią budynku umieścił wysoką wieżę rozwiązaną na planie ośmiokąta i zwieńczył ją hełmem z latarnią. Środkowy ryzali wieńczy tympanon z dekoracją rzeźbiarską antwerpijczyka Artusa Quellija młodszego przedstawiającą alegorię Amsterdamu, której hołd składa Neptun i inne mitologiczne postacie. Obecnie w budynku mieści się Pałac Królewski. Campen zaprojektował także pałac dla księcia Jana Mauritiusa - Mauritshuis (1633 – 1635), obecnie Muzeum Malarstwa (Haga oraz współpracował z Peterem Postem przy budowie pałacu Huis ten Bosch 1645 (Sala Orańska). Jego dziełem jest także kościół św. Anny w Haarlemie (1645 - 1649)
• Pieter Post – architekt i malarz współpracujący z Campenem przy budowie pałaców Mauritshuis i Huis ten Bosch, projektant budynków wagi miejskiej w Goudzie (1668) i Lejdzie (1657 - 1658), ratusza w Maastricht (1659 – 1664), brał też udział w budowie kościoła Nieuve Kerk w Haarlemie.
• Philip Vingboons - projektant kamieniczek w Amsterdamie

Wśród emigrantów francuskich wyróżnił się Daniel Marot - architekt na dworze Wilhelma Orańskiego. Wspólnie z Jacobem Romanem przebudował rezydencję w Het Loo (w pobliżu Apeldoorn) i upiększył ją okazałym, barokowym ogrodem.

[edytuj] Literatura

• Tadeusz Broniewski, Historia architektury dla wszystkich, Wydawnictwo Ossolineum, 1990 r.
• Sztuka baroku, red. Rolf Toman, Kōln: Kōnemann 2000
• Sztuka Świata, t. 7, praca zbiorowa, Wydawnictwo Arkady, 1994 r.
• David Watkin, Historia architektury zachodniej, Wydawnictwo Arkady 2006 r. ISBN 83-213-4178-0

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu architektury, historia architektury